Η απόφαση αυτή του ΣΤ' Κλιμακίου (Πράξη 09/2025) του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας σύναψης και του σχεδίου της 1ης εκτελεστικής σύμβασης, η οποία είναι μέρος της συμφωνίας-πλαίσιο 34369/9.9.2024. Η σύμβαση αφορά την προμήθεια με τίτλο «κατασκευή έξυπνων πρότυπων διαβάσεων σχολείων» μεταξύ του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) και μιας ένωσης οικονομικών φορέων, συμβατικής αξίας 41.159.793,02 ευρώ πλέον Φ.Π.Α.. Η εκτελεστική σύμβαση αφορά την κατασκευή 843 διαβάσεων σε 107 Δήμους. Το Κλιμάκιο αποφάνθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της εκτελεστικής σύμβασης, υπό τον όρο ότι θα γίνουν διορθώσεις και συμπληρώσεις, όπως η ορθή αναγραφή της επωνυμίας των μελών της ένωσης, η συμπλήρωση του ποσού της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης, η προσθήκη της εγγύησης καλής λειτουργίας, αλλαγές στον τρόπο πληρωμής και η αντικατάσταση των παλαιών κρατήσεων με την ισχύουσα κράτηση 0,10% υπέρ της ΕΑΔΗΣΥ.

Με την προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα εταιρεία ζητά την ακύρωση της απόφασης της Επιτροπής Διαγωνισμού με την οποία κηρύχθηκε έκπτωτη και καταπίπεται η εγγυητική της επιστολή, επειδή δεν προσήλθε για την υπογραφή της σύμβασης. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την υλοποίηση έργου με εκτιμώμενη αξία συγκεκριμένου ποσού (χωρίς αναγραφή στοιχείων λόγω απόσπασμα), ενώ η προσφεύγουσα επικαλείται σοβαρό έκτακτο πρόβλημα υγείας ως λόγο μη προσέλευσης. Η διαφορά καθίσταται απαράδεκτη, καθώς η ΕΑΔΗΣΥ δεν έχει αρμοδιότητα για διαφορές συμβατικού σταδίου μετά την οριστικοποίηση της κατακύρωσης.

Η Πράξη 154/2025 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης για το Τμήμα 6 της προμήθειας με τίτλο «Προμήθεια ειδικών μέσων περιπολίας και απομάκρυνσης πολιτών». Η προμήθεια χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ 2021-2027 και αφορά 42 ειδικά λεωφορεία μεταφοράς προσωπικού, με συμβατική δαπάνη 15.044.400,00 ευρώ προ ΦΠΑ. Ο διαγωνισμός διεξήχθη από την Ε.Ε.ΣΥ.Π. Α.Ε., η οποία αποτελεί καθολικό διάδοχο του Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ. Ο οικονομικός φορέας «...» αναδείχθηκε προσωρινός και οριστικός ανάδοχος. Η προσφορά του άλλου οικονομικού φορέα απορρίφθηκε, κυρίως λόγω μη συμμόρφωσης με τεχνικές απαιτήσεις της διακήρυξης. Το Κλιμάκιο αποφάνθηκε ότι δεν υφίστανται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες, καθώς ο διαγωνισμός διεξήχθη νόμιμα και η προδικαστική προσφυγή του άλλου διαγωνιζόμενου απορρίφθηκε, με αποτέλεσμα να μην κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης.

ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ & ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΩΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΩΜΑΤΩΝ Κατ’ ακολουθίαν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης, εξαιτίας της συνδρομής των αναφερόμενων στις σκέψεις 21 - 23 ουσιωδών νομικών πλημμελειών της διαδικασίας ανάθεσης της ελεγχόμενης σύμβασης. Επισημαίνεται δε τέλος ότι μη νομίμως αναφέρονται στο άρθρο 5 του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, μεταξύ άλλων, κρατήσεις,07% επί της αξίας κάθε πληρωμής της σύμβασης προ φόρων και κρατήσεων υπέρ της πρώην Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ) και κράτηση 0,06%  επί της αξίας κάθε πληρωμής της σύμβασης προ φόρων και κρατήσεων υπέρ της πρώην Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (ΑΕΠΠ), καθόσον σύμφωνα με το άρθρο 350 του ν. 4412/2016, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 7 του ν. 4912/2022 (Α΄ 59/17.3.2022), η μόνη κράτηση που βαρύνει πλέον την ανάδοχο είναι αυτή του 0,1% επί της αξίας κάθε πληρωμής της σύμβασης προ φόρων και κρατήσεων υπέρ της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΔΗΣΥ), η οποία έχει αντικαταστήσει την πρώην ΕΑΑΔΗΣΥ και την πρώην ΑΕΠΠ (βλ. άρθρα 1 έως 19 του ν. 4912/2022). Οι δε ανωτέρω κρατήσεις (0,07% και 0,06%) έχουν καταργηθεί από 1.10.2022, σύμφωνα με το άρθρο 17 παρ. 7 του ν. 4912/2022, δοθέντος ότι στις 30.9.2022 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως η Πράξη 29/27.9.2022 του Υπουργικού Συμβουλίου περί «Διορισμού Προέδρου και οκτώ (8) Συμβούλων της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ.)» (Τ.ΥΟΔΔ 908/30.9.2022) (βλ. και την από 24.10.2022 σχετική ανακοίνωση της ΕΑΔΗΣΥ, https://www.eaadhsy.gr/index.php/category-articles-gia-tous-foreis/718-anakoinosi-24-10-2022).

Η Πράξη 57/2025 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχων και των σχεδίων συμβάσεων για την προμήθεια «Πυροσβεστικά Οχήματα και Λοιπά Μέσα για το Πυροσβεστικό Σώμα». Ο έλεγχος επικεντρώθηκε στα Τμήματα 1, 2, 3, 5, 6, 13 και 14, με συνολική συμβατική δαπάνη 35.486.249,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Η διαδικασία διεξήχθη από την Ε.Ε.ΣΥ.Π. Α.Ε., ως καθολικό διάδοχο του Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ., με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα προσφορά βάσει της βέλτιστης σχέσης ποιότητας-τιμής. Το Κλιμάκιο αποφάνθηκε ότι δεν υφίστανται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στη διαγωνιστική διαδικασία. Κατά συνέπεια, δεν κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων μεταξύ του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και των αναδόχων οικονομικών φορέων.

Υπογραφή συμπληρωματικής σύμβασης μετά τον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου παρά την αρνητική γνώμη της ΕΑΑΔΗΣΥ.Κατά την έννοια του άρθρου 2 παρ. 2 περ, γ' υποπερ. δδ' του ν. 4013/2011 η γνωμοδοτική αρμοδιότητα της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ) ασκείται στο πλαίσιο λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης και προσθέτει ένα επί πλέον διοικητικό προστάδιο ελέγχου της νομιμότητας της προσφυγής της αναθέτουσας αρχής στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, ο έλεγχος όμως αυτός δεν υποκαθιστά, ούτε καταργεί την αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, να ασκεί προσυμβατικό έλεγχο, με τις εγγυήσεις που αυτό απολαμβάνει ως Ανώτατο Δικαστήριο, στις δημόσιες συμβάσεις μεγάλης οικονομικής αξίας, καθόσον η αρμοδιότητα του ΕΣ έλκει την κατοχύρωσή της από το άρθρο 98 παρ. 1 περ. β του Συντάγματος και το αποτέλεσμα του ελέγχου αποτελεί την τελική κρίση για τη σύναψη ή μη της δημόσιας σύμβασης. Eπoμέvως, τυχόν αρνητική γνώμη της Αρχής δεν εμποδίζει την αναθέτουσα αρχή να υπογράψει τη σύμβαση, για την οποία ο προσυμβατικός έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά τις πιο πάνω διατάξεις απέβη θετικός ως προς τη συνδρομή των προϋποθέσεων νόμιμης κατάρτισης της σύμβασης.

Δεν είναι νόμιμη η ταυτόχρονη πρόσκληση υποβολής επικαιροποιημένων δικαιολογητικών και υπογραφής της σύμβασης, αφού κατά το στάδιο πριν την εκ νέου υποβολή και έλεγχο των δικαιολογητικών του μειοδότη, δεν υφίσταται νόμιμη κοινοποίηση της κατακυρωτικής απόφασης και της πρόσκλησης για υπογραφή της οικείας σύμβασης. Εξάλλου, ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να προσέλθει για την υπογραφή της σύμβασης και να προσκομίσει τις απαιτούμενες εγγυήσεις καλής εκτέλεσης μέσα στην προθεσμία που τάσσεται στη σχετική πρόσκληση, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τις δεκαπέντε ημέρες. Η προθεσμία δε αυτή είναι, σύμφωνα με το σαφές γράμμα του άρθρου 4.2 της διακήρυξης, αποκλειστική, αν δε παρέλθει άπρακτη ή αν εντός αυτής προσκομισθούν ελλιπή δικαιολογητικά, η κατακυρωτική απόφαση ανακαλείται και το αποτέλεσμα του διαγωνισμού κατακυρώνεται στον δεύτερο μειοδότη, (πρβλ Τμήμα VI 178/2007, Σ.τ.Ε. 677/2006.) Σε περίπτωση δε που ταχθείσα προς τούτο προθεσμία είναι μικρότερη των 15 ημερών, χωρίς τούτο να προβλέπεται από τη διακήρυξη, και ο μειοδότης δεν προσέλθει εντός αυτής να υπογράψει τη σχετική σύμβαση, δεν δύναται νομίμως να κηρυχθεί έκπτωτος (βλ. Σ.τ.Ε. 2009/2004).

Παροχή υπηρεσιών συντήρησης ηλεκτρομηχανολογικών και κτιριακών εγκαταστάσεων...Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης. Ωστόσο, θα πρέπει κατά τον χρόνο υπογραφής της σύμβασης να προσδιοριστεί η ακριβής ημερομηνία έναρξης ισχύος της (είτε από την υπογραφή της, είτε κατά την 1.1.2019 κατά τα οριζόμενα στη διακήρυξη) και να διορθωθεί συναφώς το σχέδιο, ενώ περαιτέρω, ο όρος της σύμβασης, που προβλέπει τη δυνατότητα υποκατάστασης του αναδόχου, είναι μη νόμιμος και πρέπει να απαλειφθεί, διότι η υποκατάσταση τρίτου προσώπου που δεν συμμετείχε στη διαγωνιστική διαδικασία, στα δικαιώματα και υποχρεώσεις του νομίμως αναδειχθέντος αναδόχου συνιστά ουσιώδη τροποποίηση της σύμβασης (βλ. ΕΣ VI Τμ. 3507, 3374/2014, 1508/2012, Ζ΄ Κλιμ. 128/2018, 110,105/2014, ΔΕΕ αποφ. της 19ης Ιουνίου 2008, C- 454/06 pressetext Nachrichtenagentur GmbH κατά Republik Österreich, σκ.33-37,47-49 και C-496/99 P Επιτροπή ΕΚ κατά CAS Succhi di Frutta SpA, σκ. 113-121). Συναφώς, επισημαίνεται ότι τυχόν τροποποιήσεις των συμβατικών όρων (άρθρο 4.5. διακήρυξης), αν ανακύψει σχετικό ζήτημα κατά την εκτέλεση της σύμβασης, θα κριθούν από το Ελεγκτικό Συνέδριο κατά τη διενέργεια του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας αυτών, με βάση τις προϋποθέσεις που ορίζουν οι σχετικές διατάξεις

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης που αφορά στην ανάθεση, από την Περιφέρεια Αττικής στην εργοληπτική επιχείρηση με την επωνυμία "… Α.Τ.Ε.Β.Ε.", του έργου "Ανακατασκευή χλοοτάπητα γηπέδου ποδοσφαίρου …".(....)Η ως άνω αναδειχθείσα ανάδοχος, όμως, δεν προσήλθε να υπογράψει το συμφωνητικό, δηλώνοντας, με το από 1.3.2017 έγγραφό της, ότι δεν επιθυμεί να παρατείνει την ισχύ της προσφοράς της που έληξε στις 28.2.2017.(....)Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης που αφορά στην ανάθεση, από την Περιφέρεια Αττικής στην εργοληπτική επιχείρηση με την επωνυμία "… Α.Τ.Ε.Β.Ε.", του έργου "Ανακατασκευή χλοοτάπητα γηπέδου ποδοσφαίρου …".

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕλΣυν/Κλ.Ε/366/2016 ΚΑΙ ΕΣ/ΚΛ.Ε/15/2017.

Νομιμότητα της διαδικασίας του διαγωνισμού και του σχεδίου σύμβασης για την ανάθεση των υπηρεσιών με τίτλο «Υπηρεσίες συλλογής, μεταφοράς και μεταφόρτωσης απορριμμάτων και καθαριότητας κοινοχρήστων χώρων Δήμου.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στη διαγωνιστική διαδικασία επιλογής αναδόχου των υπηρεσιών με τίτλο «Υπηρεσίες συλλογής, μεταφοράς και μεταφόρτωσης απορριμμάτων και καθαριότητας κοινοχρήστων χώρων Δήμου Καρπενησίου» και δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος, με το 16751/3.11.2017 (αριθ. πρωτ. Ε.Σ. 69663/7.11.2017) έγγραφο της Προϊσταμένης Διεύθυνσης τμήματος διαχείρισης περιβάλλοντος του Δήμου Καρπενησίου, σχεδίου σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου. Επισημαίνεται ότι η νομιμότητα οποιασδήποτε τροποποίησης συμβατικού όρου, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 4.5 της διακήρυξης, σύμφωνα με το οποίο «Η σύμβαση μπορεί να τροποποιείται κατά τη διάρκειά της, χωρίς να απαιτείται νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης, μόνο σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις του άρθρου 132 του ν. 4412/2016 και κατόπιν γνωμοδότησης του αρμοδίου οργάνου», τελεί υπό την προϋπόθεση της προηγούμενης υποβολής της στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.