Προγραμματικες Συμβασεις.(..) ζητείται η αναθεώρηση της 7384/2015 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση ανάκλησης του αιτούντος κατά της 10/2015 πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο ....Με την πράξη αυτή έγινε δεκτό ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του αιτούντος και του Δήμου ... για τη «Διαχείριση και Λειτουργία του ΧΥΤΑ..(..) Το VI Τμήμα, με την ήδη προσβαλλόμενη 7384/2015 απόφασή του, έκρινε ότι α) δεν επιτρέπεται η εκ μέρους ΦΟ.Δ.Σ.Α. που έχει συσταθεί και παρέχει υπηρεσίες, έστω και αν δεν είναι πλήρως στελεχωμένος με προσωπικό, ανάθεση με προγραμματική σύμβαση σε Δήμο της διαχείρισης στερεών αποβλήτων, για την οποία ο ίδιος είναι αρμόδιος, καθόσον πρόκειται για ανεπίτρεπτη μεταβίβαση αρμοδιότητας και β) η ανάθεση αυτή αντίκειται και στα άρθρα 22 έως 25 του π.δ. 60/2007, καθώς αποτελεί απευθείας ανάθεση δημόσιας σύμβασης υπηρεσιών, χωρίς τη συνδρομή των σχετικών προϋποθέσεων, η οποία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως εσωτερική συναλλαγή (in house) μεταξύ του ΦΟ.Δ.Σ.Α. και του Δήμου, αφού ο πρώτος δεν ασκεί στο Δήμο έλεγχο ανάλογο με αυτόν που ασκεί επί των δικών του υπηρεσιών, ούτε τον εποπτεύει.(..)Με δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι ο αιτών ΦΟ.Δ.Σ.Α. αδυνατεί εν τοις πράγμασι να αναλάβει την λειτουργία και του ΧΥΤΑ ...., λόγω της δεδομένης υποστελέχωσής του καθώς και του ότι είναι ήδη βεβαρημένος με την διαχείριση και άλλων Χώρων Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων. Συνεπώς, αφού αποδεδειγμένα δεν μπορεί να ασκήσει πλήρως τις αρμοδιότητές του, δικαιολογείται στην προκειμένη περίπτωση, για λόγους διασφάλισης της δημόσιας υγείας, η σύναψη της επίμαχης προγραμματικής σύμβασης με τον Δήμο ....Αναθεωρεί την 7384/2015 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Δέχεται την αίτηση ανάκλησης.Ανακαλεί τη 10/2015 πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο..Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Περιφερειακού Συνδέσμου Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟ.Δ.Σ.Α.) .... και του Δήμου ...,

Προμήθεια και τοποθέτηση συνθετικού χλοοτάπητα:Περαιτέρω, το γεγονός ότι  ο  εν  λόγω  χλοοτάπητας  μπορεί  εν  τοις  πράγμασι,  αλλά  και  με  τα βάση τα συμφωνηθέντα στην ως άνω σύμβαση χρησιδανείου, να αφαιρεθεί μετά την πάροδο της 10ετίας από το γήπεδο της ……και να χρησιμοποιηθεί από το Δήμο σε άλλες τυχόν αθλητικές εγκαταστάσεις του, σημαίνει ότι η ωφέλεια για το Δήμο από την προμήθειά του, ούτως ή άλλως μπορεί να υπερβεί τη 10ετία. Επίσης, το ότι η αντικειμενική αξία του χρησιδανεισθέντος ακινήτου όπως προσδιορίζεται στην οικεία δήλωση φόρου και αναφέρεται στην ανωτέρω συμβολαιογραφική πράξη του χρησιδανείου, ανέρχεται σε 160.359,00 ευρώ, ενώ το συνολικό κόστος εκτέλεσης της ελεγχόμενης δαπάνης για το Δήμο ανέρχεται σε 213.134,00 ευρώ, δεν άγει άνευ ετέρου σε παρανομία της δαπάνης. Τούτο δε πρωτίστως διότι, στον ανωτέρω συσχετισμό, αφενός έχει εκτιμηθεί το παραχωρηθέν κατά χρήση ακίνητο, με τον φθαρμένο χλοοτάπητα, αφετέρου στον ίδιο συσχετισμό δεν περιλαμβάνονται και δεν έχουν κοστολογηθεί τα οφέλη για το Δήμο, αφενός  από τη 10ετή χρήση του εν λόγω ακινήτου, των εγκαταστάσεων και των λοιπών υποδομών του για τις αθλητικές δραστηριότητες των δημοτών και των κατοίκων του, αφετέρου από την ποιοτική αναβάθμιση και λειτουργικότητα του συγκεκριμένου χώρου με την προσθήκη του συνθετικού χλοοτάπητα,  αλλά και από αυτή καθ’ αυτή την προμήθεια του συγκεκριμένου χλοοτάπητα, εφόσον έχει, ως εκ της κατασκευής και του είδους του, διάρκεια ζωής πέραν της δεκαετίας (σχετικές οι οικείες πιστοποιήσεις ISO που έλαβε υπόψιν της η Επιτροπή του διαγωνισμού για την επίμαχη  προμήθεια)  και  μπορεί  να  χρησιμοποιηθεί  μετά  την  πάροδό  της από το Δήμο και σε άλλους δημοτικούς χώρους άθλησης,  απορριπτομένου επομένως του σχετικού λόγου διαφωνίας. Εξάλλου, στην προαναφερόμενη σύμβαση χρησιδανείου γίνεται ρητή αναφορά ότι η συμφωνημένη χρήση του γηπέδου αφορά στην αξιοποίησή του εκ μέρους του Δήμου για την άθληση και γυμναστική των δημοτών και γενικότερα όσων κατοικούν στην ευρύτερη περιοχή του (όρος 2),  οι οποίοι (Δήμος και δημότες- κάτοικοι που κάνουν χρήση του χώρου και των εγκαταστάσεών του) οφείλουν να το αποδώσουν στον ως άνω σύλλογο μετά τη λήξη της σύμβασης (όρος 4) και συνεπώς, δεν καταλείπεται  αμφιβολία  ότι  η  χρήση  του  είναι  ανοιχτή  και  απευθύνεται  σε κάθε δημότη και κάτοικο του Δήμου που δραστηριοποιείται αθλητικά, απορριπτομένων των περί του αντιθέτου προβαλλόμενων από τον Αναπληρωτή Επίτροπο. Τέλος, η αιτίαση της μη τήρησης των προβλεπόμενων στην 17112/2000 (Β΄847/2000) απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού ‘’περί εγκρίσεως κανονισμού λειτουργίας Εθνικών και Δημοτικών Γυμναστηρίων’’, είναι  απορριπτέα  ως  ερειδόμενη  επί  εσφαλμένης  προϋποθέσεως,  καθόσον η  εν  λόγω  απόφαση  συνιστά  τον  εσωτερικό  κανονισμό  λειτουργίας  των ν.π.δ.δ.  Εθνικών  και  Δημοτικών  γυμναστηρίων  που  έχουν  συσταθεί  με  το π.δ. 456/1988 - Α΄ 209 και συνεπώς, δεν αφορά στην κρινόμενη περίπτωση.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, από το περιεχόμενο της επίμαχης σύμβασης προκύπτει ότι, αν και η ελεγχόμενη σύμβαση φέρεται ως προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, αυτή συνιστά κατ’ ουσία απευθείας ανάθεση υπηρεσιών από το Δήμο ... στην «... Α.Ε.». Ειδικότερα, από το αντικείμενό της και, κυρίως, από τον προσδιορισμό των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των μερών προκύπτει ότι η εταιρεία υποχρεούται, έναντι ανταλλάγματος, σε παροχή συγκεκριμένων υπηρεσιών προς το Δήμο, που συνίστανται στη σύνταξη του ΣΔΑΕΚ, καθώς και στην οργάνωση και πραγματοποίηση Ενημερωτικής Ημερίδας, προκειμένου να ενημερωθεί η τοπική κοινωνία για το Σύμφωνο των Δημάρχων και τα οφέλη που προκύπτουν για το Δήμο από αυτό. Η συμβολή του Δήμου ..., που περιορίζεται στην αποτύπωση ενεργειακών δεδομένων, στη συλλογή στοιχείων, καθώς και στην καταγραφή των προγραμματισθέντων ή υλοποιηθέντων δράσεων του Δήμου, αποτελεί δευτερεύον σκέλος της συμφωνίας και δεν αναιρεί το γεγονός ότι η σύμβαση εμπεριέχει απευθείας ανάθεση υπηρεσιών στην ως άνω ανώνυμη εταιρία..

ΑΠΟΔΟΧΕΣ:Αίτηση ανάκλησης των Πρακτικών της 19ης Συνεδρίασης/30.6.2015 του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Ι Τμήμα.(..) Πλην όμως, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, εφόσον από τα στοιχεία που έχουν προσκομισθεί ενώπιον του Τμήματος προκύπτει ότι: α) το ένταλμα της πρώτης μισθοδοσίας του φερόμενου ως δικαιούχου μετά τη μεταφορά του στο Δήμο ...... είχε ελεγχθεί από τον αρμόδιο τότε Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου και αφού κρίθηκε ότι η σχετική δαπάνη ήταν νόμιμη το ένταλμα αυτό θεωρήθηκε και εκτελέσθηκε, β) η πράξη αυτή θεώρησης δεν έχει ανακληθεί και γ) δεν έχει μεσολαβήσει κάποια άλλη πράξη αρμοδίου διοικητικού οργάνου, που να ανακαλεί την πράξη μεταφοράς/τοποθέτησης του φερομένου ως δικαιούχου στο Δήμο ......, πριν από τη μετάταξή του στο Δήμο ......, ο προληπτικός έλεγχος νομιμότητας της δαπάνης μισθοδοσίας μετά την υπηρεσιακή μεταβολή της μετάταξης δεν μπορεί, με βάση τα ανωτέρω δεδομένα, να ανατρέξει σε παρεμπίπτοντα έλεγχο προηγούμενων πράξεων, δημιουργικών δαπανών, οι οποίες (δαπάνες) κρίθηκαν νόμιμες και το σχετικό χρηματικό ένταλμα θεωρητέο. 

Ανακαλεί τα Πρακτικά της 19ης/30.6.2015 Συνεδρίασης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Ι Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Μη νόμιμη ..η ελεγχόμενη σύμβαση, κατά το μέρος που αφορά το αντικείμενο που αναλαμβάνει να εκτελέσει η ως άνω …., καίτοι φέρεται ως προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό αυτής, αποτελεί εξ επαχθούς αιτίας δημόσια σύμβαση παροχής υπηρεσιών κατά την έννοια της Οδηγίας 2004/18 (π.δ/τος 60/2007), η οποία έχει ως αντικείμενο την παροχή εκ μέρους της ... υπηρεσιών επεξεργασίας απορριμμάτων που εμπίπτουν στο Παράρτημα ΙΙΑ της ως άνω Οδηγίας, όπως αυτό ισχύει, κατηγορία 16: «Υπηρεσίες αποκομιδής απορριμμάτων, υπηρεσίες αποχέτευσης και συναφείς υπηρεσίες». Ως εκ τούτου, έπρεπε κατά τις διατάξεις της Οδηγίας αυτής και τις προαναφερθείσες εθνικές διατάξεις του ν. 3463/2006 και του π.δ. 28/1980  να προηγηθεί για την ανάθεση των ως άνω υπηρεσιών διαγωνιστική διαδικασία, ώστε να διασφαλισθεί ότι η εν λόγω ανάθεση θα γίνει κατόπιν ανάπτυξης ανταγωνισμού μεταξύ εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην ελεύθερη αγορά όσο και μεταξύ των ...Συνεπώς η ελεγχόμενη σύμβαση, και κατά το μέρος που αφορά στο αντικείμενο που αναλαμβάνει να εκτελέσει το Πανεπιστήμιο …., συνιστά κατ’ επίφαση προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, υποκρύπτουσα απευθείας ανάθεση στο Πανεπιστήμιο …. συνήθων μελετών, διεπόμενων από τις διατάξεις του ν. 3316/2005, η οποία δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι προβλεπόμενες στο άρθρο 10 του νόμου αυτού προϋποθέσεις της απευθείας ανάθεσης μελέτης χωρίς τη διενέργεια διαγωνιστικής διαδικασίας και χωρίς δημοσίευση σχετικής προκήρυξης.

Προμήθεια εξοπλισμού για χιονοδρομικό κέντρο :Επιδιώκεται η αναθεώρηση της 1076/2020 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Με τις υπό κρίση προσφυγές προβάλλεται ότι η επίμαχη προμήθεια, που αναβαθμίζει το χιονοδρομικό κέντρο ......, έχει προεχόντως αναπτυξιακό χαρακτήρα και, ως εκ τούτου, η υλοποίησή της εμπίπτει στις αναπτυξιακού περιεχομένου αρμοδιότητες των Περιφερειών που προβλέπονται στον ν. 3852/2010. Επομένως, νομίμως η Περιφέρεια ...... ανέλαβε, ως φορέας υλοποίησης του έργου, να διενεργήσει τη διαδικασία της εν λόγω προμήθειας. Προβάλλεται επιπλέον ότι η εν λόγω προμήθεια δεν συνιστά επιχορήγηση της προσφεύγουσας ανώνυμης εταιρείας Ο.Τ.Α., διότι οι εγκαταστάσεις ανήκουν στο Δημόσιο, η προσφεύγουσα δημοτική επιχείρηση διαχειρίζεται δημόσια περιουσία και δεν έχει αμιγώς εμπορικό σκοπό και σε κάθε περίπτωση, οι εγκαταστάσεις εξυπηρετούν δημόσιο συμφέρον. Σε κάθε περίπτωση, η επιχορήγηση δεν απαγορεύεται λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της υπό κρίση περίπτωσης, δηλαδή της χρηματοδότησης της προμήθειας από το Π.Δ.Ε., του αναπτυξιακού χαρακτήρα της επένδυσης αλλά και του σκοπού της απαγορευτικής των επιχορηγήσεων διάταξης της παρ. 3 άρθρο 265 του ν.3463/2006, που συνίσταται κατ΄ ουσία στην απαγόρευση της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου των δημοτικών επιχειρήσεων από τους οικείους Δήμους.Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, αντικείμενο της προμήθειας είναι πάγιος εξοπλισμός του μοναδικού στην Περιφέρεια ...... Χιονοδρομικού Κέντρου ......, έχει δε σκοπό την αναβάθμιση, βελτίωση και εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων και των παρεχομένων υπηρεσιών του λειτουργούντος σε δημόσια δασική έκταση χιονοδρομικού κέντρου, με αποτέλεσμα την αύξηση της επισκεψιμότητας και τη συνακόλουθη ανάπτυξη της οικονομίας και του τουρισμού της περιοχής. Με αυτό το περιεχόμενο, πρόκειται, για έργο αναπτυξιακού χαρακτήρα σε επίπεδο Περιφέρειας. Ως τέτοιο δε,  εμπίπτει στις αναπτυξιακού περιεχομένου αρμοδιότητες των Περιφερειών, όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 186 παρ. II Α περ. 1 του ν.3852/2010, οι δε σχετικές αρμοδιότητες που προβλέπονται από το καταστατικό της δημοτικής επιχείρησης δεν έχουν χαρακτήρα αποκλειστικό (σκέψη 7). Περαιτέρω, η διενέργεια της επίμαχης προμήθειας δεν αποτελεί απαγορευμένη επιχορήγηση κατά την παρ. 3 του άρθρου 265 του ν.3463/2006, διότι η κρινόμενη περίπτωση αφορά προδήλως έργο για αναβάθμιση των πάγιων υποδομών και περιουσιακών στοιχείων του χιονοδρομικού κέντρου με αναπτυξιακό χαρακτήρα, και δεν εξυπηρετεί λειτουργικές δαπάνες της προσφεύγουσας Α.Ε. Ο.Τ.Α..  Επισημαίνεται τέλος, ότι η  εν λόγω δημοτική επιχείρηση έχουσα προς τούτο αποκλειστικό προνόμιο επί δασικής εκτάσεως, επιτελεί πράγματι κρατικό σκοπό συνιστάμενο στην τουριστική αξιοποίηση και ανάπτυξη της περιοχής. Για το λόγο δε αυτό της έχει παραχωρηθεί η δημόσια δασική έκταση, με την πρόβλεψη, κατά τα ρητώς οριζόμενα στην αριθμ. 159707/4637/16-7-1984 απόφαση του Υφυπουργού Γεωργίας ότι σε περίπτωση διάλυσης αυτής το σύνολο της περιουσίας της (κτίρια, εγκαταστάσεις) περιέρχεται στην κυριότητα και διαχείριση του Ελληνικού Δημοσίου χωρίς την καταβολή ουδεμίας αποζημίωσης. Για τους λόγους αυτούς, που βασίμως προβάλλονται με τις ένδικες προσφυγές, νομίμως η Περιφέρεια ...... ανέλαβε την υλοποίηση της επίμαχης προμήθειας.Αναθεωρεί την 1067/2020 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Δέχεται την αίτηση ανάκλησης και ανακαλεί την 79/2020 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Σχέδιο προγραμματικής σύμβασης για την ενίσχυση υπηρεσιών καθαριότητας:.επιδιώκεται η ανάκληση της 6/2018 Πράξης του Αναπληρωτή Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου . Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι η πρώτη διαπιστωθείσα με την προσβαλλόμενη Πράξη πλημμέλεια ήρθη, ενόψει της προσκόμισης αναλυτικού προϋπολογισμού της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, ο οποίος εκ παραδρομής δεν υποβλήθηκε στον Επίτροπο και στον οποίο αναφέρονται με σαφήνεια και πληρότητα τα επιμέρους κόστη, ήτοι το κόστος απασχόλησης του προσωπικού βάσει ειδικότητας, το κόστος λειτουργίας οχημάτων, καθώς και το έμμεσο διαχειριστικό κόστος της σύμβασης για την απασχόληση λοιπού προσωπικού (διοικητικού, οικονομικού προσωπικού κ.λπ.) και τα έξοδα που αναλαμβάνει ο φορέας (επικοινωνίας κ.λπ.) για την υλοποίηση του αντικειμένου της σύμβασης, από το άθροισμα των οποίων προκύπτει ο συνολικός προϋπολογισμός της προγραμματικής σύμβασης. Ωστόσο, το Τμήμα κρίνει ότι η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση παρίσταται μη νόμιμη, καθόσον i) δεν προκύπτουν συγκεκριμένοι και σαφείς αντικειμενικοί λόγοι που καθιστούν αδύνατη την εκ μέρους του Δήμου … άσκηση των ανατιθέμενων εργασιών για τη συλλογή και μεταφορά στερεών αποβλήτων από το ήδη υπηρετούν προσωπικό του και με ίδια μέσα, εξαιρουμένου του φορτηγού με αρπάγη για την αποκομιδή των ογκωδών αντικειμένων, ενόψει των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της οικονομικότητας που πρέπει να διέπουν τη δράση της δημόσιας διοίκησης καθώς και του γεγονότος ότι η σύναψη προγραμματικής σύμβασης αποτελεί το ultimum refugium για την επίτευξη του επιδιωκόμενου με αυτή αποτελέσματος.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, εφόσον εξακολουθούν να υφίστανται διακωλυτικοί της υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου λόγοι, η προσβαλλόμενη Πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί και η υπό κρίση αίτηση πρέπει να απορριφθεί.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕλΣυνΤμ.Μειζ-Επταμ.Συνθ/1355/2018

Μισθώματα Κτηρίων:Με τα δεδομένα αυτά, η σύναψη της επίμαχης σύμβασης αποτελεί πρωτοβουλία του Δήμου ....., ο οποίος, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του στον τομέα της κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης, οφείλει να μεριμνά για τη στήριξη αστέγων και οικονομικά αδύνατων πολιτών (άρθρο 75 παρ. I εδ. ε αρ.3 του Κ.Δ.Κ.), με τη σύναψη δε της σύμβασης αυτής απέβλεψε στην εξασφάλιση, προεχόντως, στέγης σε πολίτες των ανωτέρω κατηγοριών. Αντικείμενο, όμως, της σύμβασης αυτής δεν αποτελεί η παροχή αυτή καθ΄εαυτή, από τα συμβαλλόμενα μέρη, κοινωνικών υπηρεσιών (σίτισης, στέγασης, κοινωνικής υποστήριξης) σε αναξιοπαθούντες πολίτες, αλλά η μίσθωση από το Δήμο ..... ακινήτου, με σκοπό τη διευκόλυνσή του στην παροχή των εν λόγω υπηρεσιών. Ειδικότερα, η από 11.3.2014 σύμβαση αποτελεί συμφωνία μεταξύ του Δήμου ..... και του κοινωφελούς Ιδρύματος, με βάση την οποία το τελευταίο ανέλαβε την υποχρέωση να παραχωρήσει στο Δήμο ακίνητο ιδιοκτησίας του για ορισμένο χρονικό διάστημα (3 έτη), η δε συμβολή του στην υλοποίηση του αντικειμένου της σύμβασης εξαντλείται στην ανωτέρω παραχώρηση. Από την πλευρά του ο Δήμος ανέλαβε την υποχρέωση να καταβάλλει μηνιαίως συγκεκριμένο αντάλλαγμα (4.500 ευρώ) για την εκ μέρους του χρήση του ανωτέρω ακινήτου, καθώς και ορισμένες παρεπόμενες υποχρεώσεις (κάλυψη κοινοχρήστων δαπανών, πληρωμή λογαριασμών Ο.Κ.Ω.). Διαπιστώνεται, συνεπώς, ότι τόσο από την άποψη των προβλεπόμενων στη σύμβαση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων όσο και από πλευράς των αναφερομένων σε αυτήν οικονομικών μεταβιβάσεων, η εν λόγω σύμβαση δεν αφορά σε αλληλοσυμπλήρωση αρμοδιοτήτων ή οικονομικοτεχνικών μέσων μεταξύ των συμβαλλόμενων φορέων, στο πλαίσιο κοινά εξυπηρετούμενου δημόσιου σκοπού και, συνεπώς, δεν φέρει το χαρακτήρα προγραμματικής συμφωνίας του άρθρου 100 του          ν. 3852/2010, δοθέντος ότι το μεν Ίδρυμα επέχει θέση κοινού εκμισθωτή,          με τη συμβολή του να περιορίζεται απλώς στην παραχώρηση του εκμισθούμενου ακινήτου, ο δε Δήμος, ως μισθωτής αυτού, αναλαμβάνει        όλες τις απορρέουσες από την ιδιότητά του αυτή υποχρεώσεις. Πρόκειται, δηλαδή, για κοινή σύμβαση μίσθωσης ακινήτου, επί της οποίας εφαρμογής τυγχάνουν οι διατάξεις του άρθρου 194 του Κ.Δ.Κ., αναλογικά δε οι διατάξεις του ν.3130/2003. Σύμφωνα δε με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκ. II), νομίμως     ο Δήμος ..... προέβη στη σύναψη της εν λόγω σύμβασης, χωρίς να έχει προηγηθεί η διενέργεια διαγωνισμού, δοθέντος ότι το ακίνητο που μισθώθηκε αποτελεί ιδιοκτησία εθνικού κληροδοτήματος, όπως είναι το φερόμενο ως δικαιούχο Ίδρυμα. Συνεπώς, παρίσταται αβάσιμος ο σχετικός λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου. Ομοίως, αβάσιμοι παρίστανται ο δεύτερος και τρίτος λόγος διαφωνίας, δοθέντος ότι η σύναψη της σύμβασης εγκρίθηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος, όπως προκύπτει από το προσκομιζόμενο απόσπασμα πρακτικών της 17ης/21.11.2013 συνεδρίασης αυτού, προσκομίζεται δε η από 2.12.2014 βεβαίωση της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Υγείας του Δήμου ..... σχετικά με τη χρήση του ακινήτου. Εξάλλου, από τις διατάξεις του άρθρου 26 του β.δ. της 17.5/15.6.1959 «Περί οικονομικής διοικήσεως και λογιστικού των Δήμων         και Κοινοτήτων (ΦΕΚ Α΄ 145 και 197) συνάγεται ότι, προκειμένου για     ενοίκια μισθούμενων από τους Ο.Τ.Α. ακινήτων, απαραίτητα δικαιολογητικά, που πρέπει να επισυνάπτονται στο οικείο χρηματικό ένταλμα, αποτελούν αφενός η εγκριτική της σύμβασης απόφαση του αρμόδιου δημοτικού συμβουλίου και αφετέρου αντίγραφο του συμβολαίου μίσθωσης και, συνεπώς, η μη προσκόμιση απόδειξης είσπραξης του μισθώματος και πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης (άρθρα 12 και 13 του ν. 4122/2013, ΦΕΚ Α΄ 42),          δεν καθιστά την εντελλόμενη δαπάνη μη κανονική. Η δε μη προσκόμιση βεβαίωσης της, προβλεπόμενης στο άρθρο 11 της σύμβασης, Επιτροπής Παρακολούθησης δεν καθιστά την εντελλόμενη δαπάνη μη νόμιμη, καθόσον ούτε από την επίμαχη σύμβαση ούτε από κάποια διάταξη της κείμενης νομοθεσίας προκύπτει ότι η εν λόγω βεβαίωση αποτελεί νόμιμο δικαιολογητικό της εντελλόμενης δαπάνης. Περαιτέρω, όμως, η εντελλόμενη δαπάνη είναι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά σε προηγούμενη σκέψη (υπό III), μη κανονική, για το λόγο ότι της έκδοσης της 8/16.1.2014 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου ....., που αποτελεί την πρώτη ενέργεια για την εκτέλεση της δαπάνης, δεν προηγήθηκε η έκδοση, από την Οικονομική Επιτροπή του ίδιου Δήμου, της απαιτούμενης απόφασης δημοσιονομικής δέσμευσης, με την οποία να δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση από τις εγγεγραμμένες στον προϋπολογισμό του Δήμου, οικονομικού έτους 2014, οικείες πιστώσεις (δημοσιονομική ανάληψη της υποχρέωσης), η οποία εκδόθηκε, τελικά, στις 16.7.2014 (1178/16.7.2014 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου .....). Το Κλιμάκιο, όμως, κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου συγγνωστώς και όχι από πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, υπέλαβαν ότι ενεργούσαν νομίμως και ότι τήρησαν την προπεριγραφείσα διαδικασία.

ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΕΣ ΑΠΟΔΟΧΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι μη νόμιμα καταβάλλεται με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα η εντελλόμενη δαπάνη, δεδομένου ότι δεν συντρέχουν τα απαιτούμενα για τη νομιμότητα του εξώδικου συμβιβασμού τυπικά εξωτερικά στοιχεία, καθόσον δεν ελήφθη απόφαση επ’ αυτού από το αρμόδιο προς τούτο όργανο διοίκησης (διοικητικό συμβούλιο) του Ο.Π.Α.Σ. Την έλλειψη δε αυτή, δεν δύναται να θεραπεύσει η κατ’ άρθρο 86 του ΚΔΚ (ν. 3463/2006 και ήδη άρθρο 58 παρ. 2 του ν. 3852/2010) δυνατότητα του Δημάρχου να λάβει μέτρα όταν δημιουργείται άμεσος και προφανής κίνδυνος ή απειλείται ζημία των δημοτικών συμφερόντων, δεδομένου ότι στην προκειμένη περίπτωση η δυνατότητα αυτή παρέχεται μόνο για αρμοδιότητες που ασκούνται από την Οικονομική Επιτροπή, ενώ σε κάθε περίπτωση, από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει ο επαπειλούμενος κίνδυνος και η ζημία για τα συμφέροντα του Οργανισμούαπό την αναβολή λήψης της σχετικής απόφασης. Περαιτέρω, ανεξαρτήτως της αοριστίας της 547/2011 γνωμοδότησης του νομικού συμβούλου του Δήμου – η οποία αναφέρεται στις αριθ. πρωτ. 10035 και 10036/26.7.2011 αιτήσεις υπαλλήλων του Δήμου, χωρίς όμως σε αυτήν να αναφέρονται οποιαδήποτε άλλα προσδιοριστικά στοιχεία των αιτήσεων αυτών (ταυτότητα των αιτούντων και σχέση τους με το Δήμο, αίτημα και πραγματικά περιστατικά) – δεν προσκομίζονται οι αιτήσεις των φερόμενων ως δικαιούχων ούτε και οποιοδήποτε δικαιολογητικό στοιχείο από το οποίο να προκύπτει το περιεχόμενο και το εύρος των απαιτήσεων αυτών έναντι του Δήμου, ιδίως ενόψει του γεγονότος ότι η νομική βάση του εξώδικου συμβιβασμού (άρθρο 14 του ν. 3016/2002) έχει ήδη καταργηθεί με τα άρθρα 24 και 28 του ν. 3205/2003. Οι ανωτέρω ασάφειες έχουν ως αποτέλεσμα να καθίσταται ανέφικτη η επαλήθευση των ουσιαστικών στοιχείων για τη σύναψη του εξώδικου συμβιβασμού. Επομένως, για το λόγο αυτό, που έγκειται στο σύννομο των εξωτερικών και εσωτερικών τυπικών στοιχείων του εξώδικου συμβιβασμού, ο οποίος δεν προβάλλεται από την Επίτροπο, πλην όμως, εξετάζεται αυτεπαγγέλτως από το Τμήμα επειδή αφορά στη νομιμότητα της υπό κρίση δαπάνης και προκύπτει ευθέως από τα στοιχεία του φακέλου, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη (βλ. πράξεις Ι Τμήμ. Ε.Σ. 193/2011, 280/2010, 273/2009, 83 και 75/2007). Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Προγραμματικές Συμβάσεις.(..) ζητείται η ανάκληση της 266/2016 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Συνδέσμου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΣΔΣΑ) του ....και των Δήμων – μελών του, (..) Το Κλιμάκιο κατέληξε στην κρίση του αυτή με την ακόλουθη αιτιολογία: α) η προγραμματική σύμβαση δεν έχει αναπτυξιακό χαρακτήρα, δοθέντος ότι αφορά στον καθορισμό του τρόπου χρηματοδότησης και εν γένει λειτουργίας του εισπρακτικού μηχανισμού μεταξύ των ωφελούμενων Δήμων για την υλοποίηση της εμπίπτουσας στις αρμοδιότητες των Φορέων Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων (Φο.Σ.Δ.Α.) του ....υπηρεσίας διαχείρισης στερεών αποβλήτων, κατά παράβαση των διατάξεων που αφορούν στον καθορισμό της τιμολογιακής πολιτικής των Φο.Σ.Δ.Α. β) Η δυνατότητα σύναψης της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ των ΟΤΑ και των Φο.Σ.Δ.Α. δεν έχει την έννοια ότι οι εξυπηρετούμενοι Δήμοι -μέλη του Φο.Σ.Δ.Α. δύνανται να χρηματοδοτούν απευθείας, μέσω των προϋπολογισμών τους, την ανάθεση των υπηρεσιών διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, πέραν της υποχρεωτικής ετησίας εισφοράς που καταβάλλουν αυτοί στον Φο.Σ.Δ.Α., διότι αυτό θα είχε ως συνέπεια την μετατροπή του θεσμού της προγραμματικής σύμβασης σε εργαλείο παράκαμψης και καταστρατήγησης των διατάξεων για την τιμολογιακή πολιτική των Φο.Σ.Δ.Α. και γ) η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση δεν δύναται να θεωρηθεί ως τροποποίηση των όρων της ήδη υπαχθείσας στον προσυμβατικό έλεγχο του παρόντος Κλιμακίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Σ.Δ.Σ.Α. του ....και του Δήμου ... (πράξη 259/2015 Ζ Κλιμακίου), αφού οι αντισυμβαλλόμενοι του Σ.Δ.Σ.Α. στις ως άνω δύο περιπτώσεις δεν ταυτίζονται.(..) 7. Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα αποφαίνεται ότι: Από τις ως άνω διατάξεις συνάγεται ότι οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων είναι αρμόδιοι στο πλαίσιο του Εθνικού αλλά και των Περιφερειακών Σχεδιασμών Διαχείρισης Αποβλήτων για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων κάθε Διαχειριστικής Ενότητας ή περισσότερων διαχειριστικών ενοτήτων. (..)Όμως οι Δήμοι έχουν «οιονεί συντρέχουσα αρμοδιότητα» με την αρμοδιότητα των Φο.Σ.Δ.Α. για την ως άνω περιγραφόμενη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, την οποία ασκούν μόνο κατ’ εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας, ...Ακολούθως, οι Φο.Σ.Δ.Α. μπορούν να συμβάλλονται με Δήμους ως κύρια συμβαλλόμενα μέρη σε προγραμματικές συμβάσεις του άρθρου 100 του ν.3852/2010. (..) Στην προκειμένη υπόθεση, το Τμήμα κρίνει τα ακόλουθα :α) Ο τρόπος χρηματοδότησης της ενδιάμεσης λύσης διαχείρισης των στερεών αποβλήτων του ....έχει ήδη εγκριθεί με την 259/2015 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου,β) Η παρούσα σύμβαση, λειτουργεί ως εκτελεστική της αρχικής προγραμματικής σύμβασης, με την οποία προσδιορίζεται, με ειδικότερο τρόπο, ο τρόπος κατανομής του βάρους της χρηματοδότησης του έργου, ο οποίος, λόγω της ιδιαιτερότητας της περίπτωσης αυτής, δεν ήταν δυνατόν να καθοριστεί με την αρχική προγραμματική σύμβαση. Σε κάθε περίπτωση, ο προϋπολογισμός της παρούσας σύμβασης ταυτίζεται με το εργολαβικό αντάλλαγμα, το οποίο θα καταβληθεί στην ... Α.Ε., η οποία αναδείχθηκε μειοδότρια για την εκτέλεση του υπό κρίση έργου. γ) δεν καταστρατηγήθηκαν οι διατάξεις περί τιμολογιακής πολιτικής των Φο.Σ.Δ.Α., όπως εσφαλμένα έκρινε το Κλιμάκιο, αφού οι διατάξεις αυτές προϋποθέτουν ότι ο Φο.Σ.Δ.Α. θα έχει συσταθεί, θα λειτουργεί και θα ασκεί τις αρμοδιότητες που του έχουν ανατεθεί....γ) Εσφαλμένα το Κλιμάκιο έκρινε ότι η χρηματοδότηση του έργου αυτού γίνεται, μέσω της προγραμματικής σύμβασης, απευθείας από τους προϋπολογισμούς των Δήμων δοθέντος ότι, η χρηματοδότηση θα γίνει από τον προϋπολογισμό του Φο.Σ.Δ.Α. και θα καλυφθεί με χρήματα που θα δοθούν από τους Δήμους με έσοδα από τα ανταποδοτικά τους τέλη και αν αυτά δεν επαρκούν, δύνανται να διατεθούν έσοδα από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους, υπό την προϋπόθεση ότι σχετικό αίτημα του Φο.Σ.Δ.Α θα εγκριθεί από τον Υπουργό Εσωτερικών.(..)Ανακαλεί την 266/2016 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.