ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΟΔΩΝ.(...)Εξάλλου, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να θεωρηθούν ως «συμπληρωματικές εργασίες», οφειλόμενες σε απρόβλεπτα γεγονότα, εκείνες που αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του με υλικά ή μεθόδους μη προδιαγραφόμενες στα οικεία συμβατικά τεύχη, διότι θεωρείται ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, καθόσον δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων κατά την υποβολή της προσφοράς τους και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου (ΕλΣυν Τμ. Μείζ. Επτ. Σύνθ. 343/2019, 1317, 983/2018, 1146, 682/2017, 2229, 410/2016, 6023, 5247/2015, 4001, 3998/2013, 3205, 3030/2011, VI Τμ. 1297/2019, 1884, 1011, 50/2018, 1343, 27/2017, 5002/2013, πρβλ. ΔΕΕ απόφαση της 27.10.2011, C-601/2010, Επιτροπή κατά Ελληνικής Δημοκρατίας). Ωστόσο, δεν συνιστούν ανεπίτρεπτη μεταβολή του φυσικού αντικειμένου του έργου οι τροποποιήσεις που επιβάλλονται από απρόβλεπτες περιστάσεις, εφόσον κρίνονται απολύτως αναγκαίες για την αντιμετώπιση των περιστάσεων αυτών και δεν μεταβάλλουν τον λειτουργικό προορισμό του αρχικού έργου (ΕλΣ Τμ. Μείζ. - Επτ. Συνθ. 1378/2017, 4483/2013).Για τους λόγους αυτούς Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΟΔΩΝ ΣΧΕΔΙΟΥ ΠΟΛΕΩΣ ..», 

Καθαρισμοί Κτιρίων (...)ζητείται η αναθεώρηση της 106/2025 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού ΣυνεδρίουΜε τα δεδομένα αυτά, η ανάδειξη με την 22686/14.3.2025 απόφαση του Διοικητή της 5ης Υγειονομικής Περιφέρειας έτερου διαγωνιζόμενου οικονομικού φορέα ως προσωρινού αναδόχου της ελεγχόμενης σύμβασης, σε συμμόρφωση προς την αρνητική πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου (462/2024) και την εν προκειμένω προσβαλλόμενη απόφαση του Εβδόμου Τμήματος (106/2025) του Ελεγκτικού Συνεδρίου που επικύρωσε την πράξη αυτή, στερεί την αρχικώς αναδειχθείσα ανάδοχο και ήδη προσφεύγουσα από το έννομο συμφέρον να επιδιώξει την αναθεώρηση της αρνητικής κρίσης που διατυπώθηκε με την τελευταία αυτή απόφαση και για τον λόγο αυτό η ασκηθείσα από αυτήν προσφυγή είναι απορριπτέα ως απαράδεκτη. Τούτο, διότι, ακόμη και εάν αναθεωρούταν η αμφισβητούμενη αρνητική κρίση του Τμήματος, δεν θα συνεπαγόταν άμεση ευμενή μεταβολή της νομικής και πραγματικής κατάστασης της προσφεύγουσας, καθώς δεν θα είχε ως αποτέλεσμα την υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης ανάθεσης για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας με αυτήν ως αντισυμβαλλόμενη, αφού, όπως προκύπτει από το προεκτεθέν ιστορικό (σκ. 8) λόγω της μεταγενέστερης προσωρινής κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού σε έτερο οικονομικό φορέα, ήτοι στην ... Α.Ε., η αρχική κατακύρωση στην προσφεύγουσα έχει έστω και σιωπηρώς ανακληθεί, γεγονός που της στερεί την -κρίσιμη για τη δικαιολόγηση εννόμου συμφέροντος- ιδιότητα της αντισυμβαλλόμενης που πλήττεται από την αρνητική κρίση του Ελεγκτικού Συνεδρίου (βλ. ΕλΣυν Ολ. 1205/2024 σκ. 12, Τμ. Μείζ.-Επτ. Σύνθ. 1435/2012).

Για να αποφανθεί επί του ερωτήματος που υποβλήθηκε σύμφωνα με το άρθρο 328 παρ. 6 του ν. 4700/2020, κατόπιν της 1079/2024 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος.(...)Κατ’ ακολουθία αυτών, το έννομο συμφέρον του προσφεύγοντος εκλείπει, μεταξύ άλλων, και όταν ανακληθεί, πριν από τη δημόσια συνεδρίαση, η απόφαση με την οποία η αναθέτουσα αρχή είχε κατακυρώσει το αποτέλεσμα της διαγωνιστικής διαδικασίας στον ίδιο τον προσφεύγοντα. Και τούτο, διότι στην περίπτωση αυτή, αφού δεν διατηρείται η ιδιότητά του ως αντισυμβαλλομένου της αναθέτουσας αρχής, στερείται πλέον άμεσου και ενεστώτος εννόμου συμφέροντος που απαιτείται για την άσκηση προσφυγής ανάκλησης, καθώς τα επιδιωκόμενα από τον ίδιο αποτελέσματα της κατακυρωτικής απόφασης δεν δύνανται πλέον να επέλθουν, λόγω ακριβώς της εξαφάνισης αυτής από την έννομη τάξη (ΕλΣυν Ολ. 2136/2020, Τμ. Μείζ.-Επταμ. Σύνθ. 1644/2020, 3034/2014, 1435/2012, 3373/2011). Κατόπιν τούτων στο υποβληθέν ερώτημα του Εβδόμου Τμήματος προσήκει η απάντηση ότι η ανάκληση από την Αναθέτουσα Αρχή της απόφασης κατακύρωσης του διαγωνισμού και η ανάδειξη ως προσωρινού αναδόχου έτερου διαγωνιζόμενου οικονομικού φορέα, σε σύννομη συμμόρφωση με αρνητική πράξη του Επιτρόπου ή του Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, στερεί τον αρχικώς αναδειχθέντα ανάδοχο από το έννομο συμφέρον να επιδιώξει την ανάκληση της αρνητικής πράξης του Επιτρόπου ή του Κλιμακίου και για τον λόγο αυτό η ασκηθείσα από αυτόν προσφυγή ανάκλησης αυτής είναι απορριπτέα ως απαράδεκτη.	Περαιτέρω, με βάση τη θεμελιώδη αρχή της ταχείας διεκπεραίωσης του προσυμβατικού ελέγχου, το Δικαστήριο κρίνει ότι επιβάλλεται, για να μην απολεσθεί περαιτέρω χρόνος εκ της αναπομπής της υπόθεσης στο Έβδομο Τμήμα, να λάβει η Ολομέλεια, στηριζόμενη στα ανωτέρω, την τελειωτική απόφαση (πρβλ. ΕλΣυν Ολ. 520, 1885/2022), αποφαινόμενη ότι η προσφυγή που άσκησε η εταιρεία με την επωνυμία «..Α.Ε.» για την ανάκληση της 270/2024 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη λόγω ελλείψεως εννόμου συμφέροντος, να καταπέσει το καταβληθέν παράβολο υπέρ του Δημοσίου και να γίνουν δεκτές οι παρεμβάσεις των εταιρειών «Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε.» (ΤΑΙΠΕΔ) και «..με δ.τ. "… Α.Ε."».

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και λαμβανομένης υπόψη της μη άσκησης ενστάσεων, αντιρρήσεων ή ενδίκων βοηθημάτων  , το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη φάση της οικείας διαγωνιστικής διαδικασίας μέχρι και την έκδοση της ως άνω προσωρινής κατακυρωτικής απόφασης (βλ. Ε.Σ. Τμ. Μείζ. - Επταμ. Σύνθ. 3976/2014, VI Tμ. 3797/2014), για την ολοκλήρωση δε του ελέγχου επισημαίνεται ότι απαιτείται η υποβολή των προβλεπόμενων στο άρθρο 12 της Διακήρυξης δικαιολογητικών κατακύρωσης, ο έλεγχος αυτών και η συναφής έγκριση των αρμοδίων οργάνων της .....(βλ. Ε.Σ. Ζ΄ Κλ. 194, 195, 260, 261/2015).

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1808/2017

Με την προσφυγή αυτή επιδιώκεται η αναθεώρηση της 1378/2024 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την οποία απορρίφθηκε η από 3.9.2024 (ΑΒΔ 5931/4.9.2024) προσφυγή ανάκλησης που ασκήθηκε από το προσφεύγον κατά της 295/2024 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου (Γ΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου. .(...). Με τα δεδομένα αυτά ο πρώτος λόγος αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος. Δοθέντος δε ότι η τεκμηρίωση του προϋπολογισμού αποτελεί τμήμα του υποχρεωτικού περιεχομένου του φακέλου της σύμβασης κατά τον ν. 4412/2016 και ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν αποδείχθηκε παντάπασι η ακρίβεια του υπολογισμού των συνολικών και επιμέρους ποσοτήτων των προς προμήθεια υλικών, με αποτέλεσμα να μην δύναται να ελεγχθεί το εύλογο της σχετικής δημοσιονομικής επιβάρυνσης του Νοσοκομείου εντός του πλαισίου των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της οικονομικότητας, το Δικαστήριο κρίνει ότι η εν λόγω πλημμέλεια παρίσταται εν προκειμένω ουσιώδης, και πλήττει το σύνολο της διενεργηθείσας διαδικασίας ανάθεσης της εν λόγω προμήθειας, κωλύοντας την υπογραφή των υποβληθέντων σχεδίων σύμβασης, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση του Εβδόμου Τμήματος. Κατόπιν αυτών, παρέλκει ως αλυσιτελής η έρευνα των λοιπών λόγων αναθεώρησης (ΕλΣυν Ολ. 1656/2023 σκέψη 33, 179/2022 σκέψη 38, 1833/2021 σκέψη 14), με τους οποίους προβάλλεται πλάνη περί τα πράγματα του Τμήματος ως προς α) τη διαπιστωθείσα ελλιπή τεκμηρίωση των τιμών μονάδας των προς προμήθεια υλικών και β) την κατακύρωση των ειδών 4 και 5 της διακήρυξης σε μειοδότη που δεν προσέφερε τη χαμηλότερη τιμή. 	. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι ο έλεγχος νομιμότητας που ασκείται από το Ελεγκτικό Συνέδριο επί των σχεδίων συμβάσεων που υπάγονται στην ελεγκτική του δικαιοδοσία είναι αυτεπάγγελτος, καθολικός και ανεξάρτητος των τυχόν υποβληθεισών ενστάσεων, διοικητικών προσφυγών και λοιπών προβλεπόμενων ενδίκων βοηθημάτων, περιοριζόμενος μόνον από την ύπαρξη δεδικασμένου στις περιπτώσεις, που τα αρμόδια δικαστήρια αποφάνθηκαν επί ζητημάτων που έθεσαν ενώπιόν τους οι συμμετέχοντες στον διαγωνισμό, αιτούμενοι δικαστικής προστασίας, απορριπτομένου ως αβάσιμου του περί του αντιθέτου ισχυρισμού του προσφεύγοντος (ΕλΣυν Ολ. 1404/2022, 180/2022, 1978/2021, 1832/2021, Τμ. Μείζ. - Επταμ. Σύνθ. αποφ. 763/2019, 1354/2018). Κατόπιν αυτών, η ένδικη προσφυγή πρέπει να απορριφθεί και να μην αναθεωρηθεί η 1378/2024 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος του Δικαστηρίου.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Με αυτά τα δεδομένα, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η σύμβαση αυτή μεταξύ του Δήμου ..... και της Δ.Α.Ε.Μ. Α.Ε. με το ανωτέρω περιεχόμενο αποτελεί γνήσια προγραμματική – οριζόντιας συνεργασίας σύμβαση, η οποία εξαιρείται, ως εκ τούτου, από το πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016. Και τούτο, διότι συνάπτεται μεταξύ δύο αναθετουσών αρχών (βλ. σκ. 4 και 5) που αποβλέπουν στη μεταξύ τους συνεργασία προς την επίτευξη ενός σκοπού δημόσιου συμφέροντος (σχετ. Ελ.Συν. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ. 2769/2011, Ζ´ Κλ. 285/2015, 128/2013, πρβλ. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ.  2770, 2271/2011, Ζ´ Κλ. 175/2015), ο οποίος συνίσταται στην προσαρμογή του Δήμου ..... στις απαιτήσεις του νέου Ευρωπαϊκού Κανονισμού για την προστασία των προσωπικών δεδομένων των δημοτών του. Ειδικότερα, από το υποβληθέν σχέδιο, προκύπτει η ανάληψη σχετικών υποχρεώσεων εκ μέρους των συμβαλλόμενων μερών, με αλληλοσυμπλήρωση των αρμοδιοτήτων τους, το δε αντικείμενο της προγραμματικής σύμβασης παρίσταται προδήλως συναφές με τους καταστατικούς σκοπούς της «Δ.Α.Ε.Μ. Α.Ε.», και, επομένως, οι συμβαλλόμενοι εκκινούν από κοινή αφετηρία (Ελ.Συν. Ζ΄ Κλιμ. 223/2018). Εξάλλου, οι εμπλεκόμενοι φορείς και ιδίως η φερόμενη ως φορέας υλοποίησης του προγράμματος αναπτυξιακή επιχείρηση (οι συναλλαγές της οποίας, όπως προκύπτει από τα από τα αναφερόμενα στη σκέψη 4.2 της παρούσας, πραγματοποιείται σχεδόν εξ ολοκλήρου προς τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης της εδαφικής της περιφέρειας) δεν εκτελούν τις κρίσιμες δραστηριότητες στην ελεύθερη αγορά σε ποσοστό μεγαλύτερο του προβλεπόμενου στο άρθρο 12 παρ. 4 του ν. 4412/2016 (πρβλ. Ελ.Συν. Τμ. Μείζ. Επτ. Σύνθ. 903/2018, βλ. αποφ. VI Tμ. 957/2018). Περαιτέρω, η πρόβλεψη στη σύμβαση της δυνατότητας της Δ.Α.Ε.Μ. Α.Ε. να αναθέσει σε ιδιώτες μέρος των αναγκαίων για την υλοποίηση της σύμβασης εργασιών, δεν είναι πρόσφορο να οδηγήσει σε καταστρατήγηση των διατάξεων περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων, δεδομένου ότι η εν λόγω εταιρεία, ως αναθέτουσα αρχή κατά τους όρους του άρθρου 2 του ν. 4412/2016, οφείλει κατά τις συναλλαγές της με τρίτους, οι οποίες είναι αναγκαίες για την επιτέλεση των καθηκόντων που της ανατίθενται με την ελεγχόμενη σύμβαση, να τηρεί τις διατάξεις περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων (βλ. Ελ.Συν. αποφ. VI Τμ. 957/2018). Τέλος, προβλέπεται η σύσταση Επιτροπής Παρακολούθησης, ενώ, σε περίπτωση τυχόν παράβασης από τα συμβαλλόμενα μέρη των συμβατικών τους υποχρεώσεων, προβλέπεται (άρθρο 10 του ελεγχόμενου σχεδίου) η κατάπτωση των ορισθεισών ποινικών ρητρών, και, συνεπώς, υφίσταται έλεγχος, ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει κάθε φορέας δυνάμει της προγραμματικής σύμβασης.

Προγραμματική σύμβαση...Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η σύμβαση αυτή μεταξύ του .... και της .... με το ανωτέρω περιεχόμενο αποτελεί γνήσια προγραμματική – οριζόντιας συνεργασίας σύμβαση, η οποία εξαιρείται, ως εκ τούτου, από το πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016. Και τούτο, διότι συνάπτεται μεταξύ δύο αναθετουσών αρχών που αποβλέπουν στη μεταξύ τους συνεργασία προς την επίτευξη ενός σκοπού δημόσιου συμφέροντος (σχετ. Ελ.Συν. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ. 2769/2011, Ζ´ Κλ. 285/2015, 128/2013, πρβλ. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ. 2770, 2271/2011, Ζ´ Κλ. 175/2015), ο οποίος συνίσταται στην ψηφιακή/μηχανογραφική αναβάθμιση του ..... προς όφελος της τοπικής κοινωνίας. Ειδικότερα, από το υποβληθέν σχέδιο προκύπτει η ανάληψη σχετικών υποχρεώσεων εκ μέρους των συμβαλλόμενων μερών, με αλληλοσυμπλήρωση των αρμοδιοτήτων τους, το δε αντικείμενο της προγραμματικής σύμβασης παρίσταται προδήλως συναφές με τους καταστατικούς σκοπούς της «....», και, επομένως, οι συμβαλλόμενοι εκκινούν από κοινή αφετηρία (Ελ.Συν. Ζ΄ Κλιμ. 223/2018). Εξάλλου, οι εμπλεκόμενοι φορείς και ιδίως η φερόμενη ως φορέας υλοποίησης του προγράμματος αναπτυξιακή επιχείρηση (οι συναλλαγές της οποίας, όπως προκύπτει από τα από τα αναφερόμενα στη σκέψη 3 της παρούσας, πραγματοποιείται σχεδόν εξ ολοκλήρου προς τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης της εδαφικής της περιφέρειας) δεν εκτελούν τις κρίσιμες δραστηριότητες στην ελεύθερη αγορά σε ποσοστό μεγαλύτερο του προβλεπόμενου στο άρθρο 12 παρ. 4 του ν. 4412/2016 (πρβλ. Ελ.Συν. Τμ. Μείζ. Επτ. Σύνθ. 903/2018, βλ. αποφ. VI Tμ. 957/2018). Περαιτέρω, η πρόβλεψη στη σύμβαση της δυνατότητας της .... να αναθέσει σε ιδιώτες μέρος των αναγκαίων για την υλοποίηση της σύμβασης εργασιών, δεν είναι πρόσφορο να οδηγήσει σε καταστρατήγηση των διατάξεων περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων, δεδομένου ότι η εν λόγω εταιρεία, ως αναθέτουσα αρχή κατά τους όρους του άρθρου 2 του ν. 4412/2016, οφείλει κατά τις συναλλαγές της με τρίτους, οι οποίες είναι αναγκαίες για την επιτέλεση των καθηκόντων που της ανατίθενται με την ελεγχόμενη σύμβαση, να τηρεί τις διατάξεις περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων (βλ. Ελ.Συν. αποφ. VI Τμ. 957/2018). Τέλος, προβλέπεται η σύσταση Επιτροπής Παρακολούθησης, ενώ σε περίπτωση τυχόν παράβασης από τα συμβαλλόμενα μέρη των συμβατικών τους υποχρεώσεων προβλέπεται (άρθρο 6 του ελεγχόμενου σχεδίου) η κατάπτωση των ορισθεισών ποινικών ρητρών, και, συνεπώς, υφίσταται έλεγχος, ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει κάθε φορέας δυνάμει της προγραμματικής σύμβασης.

Προγραμματική σύμβαση....Με αυτά τα δεδομένα, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η σύμβαση αυτή μεταξύ του Δήμου ... και της .... με το ανωτέρω περιεχόμενο αποτελεί γνήσια προγραμματική – οριζόντιας συνεργασίας σύμβαση, η οποία εξαιρείται, ως εκ τούτου, από το πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016. Και τούτο, διότι συνάπτεται μεταξύ δύο αναθετουσών αρχών (βλ. σκ. 4 και 5) που αποβλέπουν στη μεταξύ τους συνεργασία προς την επίτευξη ενός σκοπού δημόσιου συμφέροντος (σχετ. Ελ.Συν. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ. 2769/2011, Ζ´ Κλ. 329, 298/2018, 285/2015, 128/2013, πρβλ. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ. 2770, 2271/2011, Ζ´ Κλ. 175/2015), ο οποίος συνίσταται: α) στην μηχανογραφική υποστήριξη Τμημάτων της Διεύθυνσης Οικονομικών και β) στην ανάπτυξη, συντήρηση, αναβάθμιση, εκσυγχρονισμό και μηχανογραφική υποστήριξη των ηλεκτρονικών εφαρμογών του συστήματος είσπραξης βεβαιωμένων παραβάσεων Κ.Ο.Κ., οφειλών και τελών της Διεύθυνσης Προσόδων του Δήμου ..... Ειδικότερα, από το υποβληθέν σχέδιο, προκύπτει η ανάληψη σχετικών υποχρεώσεων εκ μέρους των συμβαλλόμενων μερών, με αλληλοσυμπλήρωση των αρμοδιοτήτων τους, το δε αντικείμενο της προγραμματικής σύμβασης παρίσταται προδήλως συναφές με τους καταστατικούς σκοπούς της «...», και, επομένως, οι συμβαλλόμενοι εκκινούν από κοινή αφετηρία (Ελ.Συν. Ζ΄ Κλιμ. 223/2018). Εξάλλου, οι εμπλεκόμενοι φορείς και ιδίως η φερόμενη ως φορέας υλοποίησης του προγράμματος αναπτυξιακή επιχείρηση (οι συναλλαγές της οποίας, όπως προκύπτει από τα από τα αναφερόμενα στη σκέψη 4.2 της παρούσας, πραγματοποιείται σχεδόν εξ ολοκλήρου προς τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης της εδαφικής της περιφέρειας) δεν εκτελούν τις κρίσιμες δραστηριότητες στην ελεύθερη αγορά σε ποσοστό μεγαλύτερο του προβλεπόμενου στο άρθρο 12 παρ. 4 του ν. 4412/2016 (πρβλ. Ελ.Συν. Τμ. Μείζ. Επτ. Σύνθ. 903/2018, βλ. αποφ. VI Tμ. 957/2018). Περαιτέρω, η πρόβλεψη στη σύμβαση της δυνατότητας της ..... να αναθέσει σε ιδιώτες μέρος των αναγκαίων για την υλοποίηση της σύμβασης εργασιών, δεν είναι πρόσφορο να οδηγήσει σε καταστρατήγηση των διατάξεων περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων, δεδομένου ότι η εν λόγω εταιρεία, ως αναθέτουσα αρχή κατά τους όρους του άρθρου 2 του ν. 4412/2016, οφείλει κατά τις συναλλαγές της με τρίτους, οι οποίες είναι αναγκαίες για την επιτέλεση των καθηκόντων που της ανατίθενται με την ελεγχόμενη σύμβαση, να τηρεί τις διατάξεις περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων (βλ. Ελ.Συν. αποφ. VI Τμ. 957/2018). Τέλος, προβλέπεται η σύσταση Επιτροπής Παρακολούθησης, ενώ, σε περίπτωση τυχόν παράβασης από τα συμβαλλόμενα μέρη των συμβατικών τους υποχρεώσεων, προβλέπεται (άρθρο 10 του ελεγχόμενου σχεδίου) η κατάπτωση των ορισθεισών ποινικών ρητρών, και, συνεπώς, υφίσταται έλεγχος, ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει κάθε φορέας δυνάμει της προγραμματικής σύμβασης.

Μικτές συμβάσεις.Αισθητική, ενεργειακή και περιβαλλοντική αναβάθμιση υποδομών ψυχαγωγίας σε κοινόχρηστους χώρους. (...)Με τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο, κατόπιν αντικειμενικής εκτίμησης του συνόλου των ποιοτικών χαρακτηριστικών της σύμβασης, κρίνει ότι αυτή συνιστά μεικτή σύμβαση εκτέλεσης τεχνικών εργασιών και προμήθειας, το προέχον (κύριο) αντικείμενο της οποίας είναι η προμήθεια οργάνων παιδικής χαράς και συνοδού εξοπλισμού (δάπεδα, φωτιστικά και αστικός εξοπλισμός). Τούτο δε, καθόσον η προμήθεια των ως άνω ειδών αποτελεί τον κεντρικό άξονα, γύρω από τον οποίο διαρθρώνεται η σύμβαση, λαμβάνοντας υπόψη τον σκοπό, στον οποίο απέβλεψε πρωτίστως η αναθέτουσα αρχή και τις υποχρεώσεις του αναδόχου, που είναι ουσιώδεις και υπερέχουσες (βλ. ΕλΣυν Ολ. 2095/2022 σκ. 16, Τμ. Μείζ. – Επτ. Σύνθ. 604/2019 σκ. 7, 1182/2015, VI Τμ. 1041/2019). Ειδικότερα, οι εργασίες που πρόκειται να εκτελεστούν και προηγούνται της τοποθέτησης του εξοπλισμού αφορούν στην αποξήλωση και απομάκρυνση τυχόν υπάρχοντος εξοπλισμού, στην επιφανειακή διαμόρφωση του εδάφους, στην κατασκευή κατάλληλης υπόβασης από σκυρόδεμα, επί της οποίας θα τοποθετηθεί χυτό ελαστικό δάπεδο και σε περιορισμένες ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες και δενδροφυτεύσεις.Με τα δεδομένα αυτά, δεν  μπορεί να γίνει δεκτό εν προκειμένω, υπό τις περιστάσεις της παρούσας υπόθεσης, ότι κάποιος ενδιαφερόμενος οικονομικός φορέας περιήλθε, λόγω των ως άνω πλημμελειών στη διαγωνιστική διαδικασία ανάθεσης, σε μειονεκτική θέση, σε βαθμό μη αμελητέο (βλ. ΕλΣυν Ολ. 101/2025 σκ. 13, Έβδ. Τμ. 1195/2024 σκ. 13.2). Ως εκ τούτου, οι πλημμέλειες αυτές κρίνονται μη ουσιώδεις, εν προκειμένω, καθώς δεν παραβιάστηκαν οι αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης των οικονομικών φορέων και της ανάπτυξης υγιούς ανταγωνισμού (πρβλ. Έβδ. Τμ. 607/2021 σκ. 10.1, VΙ Τμ. 3263/2013, 3202/2011). Εξάλλου, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η έτερη εντοπισθείσα από το Κλιμάκιο πλημμέλεια περί μη νόμιμης επιβάρυνσης του συνόλου της σύμβασης, ήτοι και του τμήματος της προμήθειας, με γενικά έξοδα – εργολαβικό όφελος, απρόβλεπτα και αναθεώρηση, ερείδεται επί εσφαλμένης προϋπόθεσης, καθώς τα κονδύλια αυτά αφορούν μόνο στο πρώτο τμήμα του προϋπολογισμού της σύμβασης περί τεχνικών εργασιών, όπως, άλλωστε, αναφέρεται σχετικά και στη σκέψη 17 της ίδιας της προσβαλλόμενης πράξης. 	Για τους λόγους αυτούς.Συνεκδικάζει τις από 28.4.2025 (Α.Β.Δ. 749/2025 και 750/2025) προσφυγές ανάκλησης της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας «Δίκτυο Πόλεων ΔΕΠΑΝ» και της ανώνυμης εταιρείας «….ΙΚΕ».Δέχεται αυτές.Ανακαλεί την 123/2025 πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η σύμβαση αυτή μεταξύ του Δήμου Αθηναίων, της «..... Α.Ε.» και της «......» με το ανωτέρω περιεχόμενο, δεν αποτελεί δημόσια σύμβαση, συναπτόμενη εξ επαχθούς αιτίας, κατά την έννοια του άρθρου 2 παρ. 1 της Οδηγίας 2014/24//ΕΕ, αλλά είναι γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν.3852/2010, το αντικείμενο της οποίας συνίσταται στη συνεργασία των ανωτέρω φορέων προς την επίτευξη ενός σκοπού δημόσιου συμφέροντος (σχετ. Ε.Σ. Τμ. Μείζ. – Επταμ. Σύνθ. 2769/2011, Ζ´ Κλ. 285/2015, 128/2013, πρβλ. Ε.Σ. Τμ. Μείζ. – Επταμ. Σύνθ.  2770, 2271/2011, Ζ´ Κλ. 175/2015). Ειδικότερα, από το υποβληθέν σχέδιο, προκύπτει η ανάληψη σχετικών υποχρεώσεων εκ μέρους όλων των συμβαλλόμενων μερών, με αλληλοσυμπλήρωση των αρμοδιοτήτων τους, το δε αντικείμενο της προγραμματικής σύμβασης παρίσταται συναφές τόσο με τους καταστατικούς σκοπούς της «..... Α.Ε.», όσο και με εκείνους της «......», και, επομένως, οι τρεις συμβαλλόμενοι εκκινούν από κοινή αφετηρία. Περαιτέρω, η ελεγχόμενη σύμβαση δεν επιφέρει στρέβλωση του ανταγωνισμού, καθόσον το σύνολο των ανοιχτών στον ανταγωνισμό παρασχεθησομένων υπηρεσιών και προμηθειών θα υλοποιηθούν με σειρά περαιτέρω διαγωνιστικών διαδικασιών, για τη σύναψη συμβάσεων με τρίτους φορείς (φυσικά ή νομικά πρόσωπα), ενώ η προβλεπόμενη καταβολή χρηματικών ποσών στις «..... Α.Ε.» και «......» δεν συνιστά μονομερή περιουσιακή μετακίνηση, ούτε αμοιβή τους για τις παρασχεθησόμενες υπηρεσίες, αλλά αποσκοπεί στην κάλυψη του κόστους εκτέλεσης των συμβατικών υποχρεώσεών τους, όπως αυτό αναλύεται στο σχετικό Παράρτημα του ελεγχόμενου σχεδίου. Τέλος, σε περίπτωση τυχόν παράβασης από τα συμβαλλόμενα μέρη των συμβατικών τους υποχρεώσεων, προβλέπεται (άρθρα 14 και 15 του ελεγχόμενου σχεδίου) η κατάπτωση των ορισθεισών ποινικών ρητρών, και, συνεπώς, υφίσταται έλεγχος, ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει κάθε φορέας δυνάμει της προγραμματικής σύμβασης.