Η απόφαση 218/2025 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κωλύει την υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Ενεργειακής Κοινότητας Δήμου Κοζάνης (Ε.Κοιν.) και του Δήμου Κοζάνης, η οποία αφορούσε την προμήθεια, εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία 7 φωτοβολταϊκών σταθμών virtual net-metering συνολικής ισχύος 7MW (προϋπολογισμού 6.764.158,91€). Η σύμβαση κρίθηκε μη νόμιμη για δύο βασικούς λόγους: Πρώτον, το αντικείμενο δεν είχε άμεσα αναπτυξιακό χαρακτήρα, αλλά αποσκοπούσε στη μείωση του κόστους ενέργειας για τα μέλη της Ε.Κοιν. (μεταξύ των οποίων ο Δήμος). Δεύτερον, η Ε.Κοιν., ως αστικός συνεταιρισμός, μπορεί να συμμετάσχει σε προγραμματικές συμβάσεις, σύμφωνα με τον ν. 3852/2010, μόνο ως εκ τρίτου συμβαλλόμενος και όχι ως κύριος (άμεσος) αντισυμβαλλόμενος.

Η προσφεύγουσα εταιρία επιδιώκει την ακύρωση ή τροποποίηση της απόφασης 415/24/20-12-2019 του Διοικητικού Συμβουλίου της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης-Αποχέτευσης, η οποία απέρριψε την προσφορά της και έκανε δεκτές τις προσφορές των οικονομικών φορέων «********* Α.Ε.» και «*********». Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την προμήθεια, εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία ενός Φωτοβολταϊκού Σταθμού ισχύος 500 kWp που θα συνδεθεί στο δίκτυο Μέσης Τάσης του ΔΕΔΔΗΕ με χρήση του μηχανισμού Virtual net metering. Η προσφεύγουσα ισχυρίζεται ότι πληροί τα κριτήρια τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας και ότι οι αποδεκτές προσφορές δεν πληρούν τις απαιτήσεις της διακήρυξης, όπως η μη πλήρης τεκμηρίωση του προσφερόμενου εξοπλισμού και η έλλειψη αναγκαίων πιστοποιητικών.

Με την προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα ζητά την ακύρωση της απόφασης ματαίωσης του διαγωνισμού για την «Προμήθεια, εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία ενός (1) Φωτοβολταϊκού Σταθμού επί γηπέδου ισχύος 500 kWp, που θα συνδεθεί στο δίκτυο Μέσης Τάσης του αναθέτοντος φορέα με χρήση του μηχανισμού Virtual net metering». Αντικείμενο της σύμβασης είναι η ανάπτυξη, εγκατάσταση και λειτουργία ενός φωτοβολταϊκού συστήματος αυτοπαραγωγής ενέργειας μέσω ανανεώσιμων πηγών, με προϋπολογισμό 500.000€ (συμπεριλαμβανομένης διετούς συντήρησης). Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι η ματαίωση έγινε χωρίς νόμιμη αιτιολογία, παραβιάζοντας αρχές όπως η χρηστή διοίκηση και η εύλογη εμπιστοσύνη, ενώ επισημαίνει ότι οι επικαλούμενες «τεχνικές και οικονομικές μεταβολές» (όπως η αύξηση του ορίου ισχύος σε 1 MW) δεν δικαιολογούν τη διακοπή της διαδικασίας, καθώς οι δυνατότητες αυτές ήταν ήδη γνωστές κατά την έκδοση της διακήρυξης.

Με την προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα επιδιώκει να ακυρωθεί η απόφαση της αναθέτουσας αρχής (απόσπασμα από το πρακτικό υπ’ αριθμό 11/5-3-2020), με την οποία απορρίφθηκε η προσφορά της για το Υποέργο 8 ('Εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος (net metering) 500 KW') και επαναπροκηρύχθηκε ο διαγωνισμός για αυτό το υποέργο λόγω άγονης έκβασης. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά δράσεις ενεργειακής αναβάθμισης με συνολικό προϋπολογισμό 3.560.483,87€ πλέον ΦΠΑ, ενώ το Υποέργο 8 είχε προϋπολογισμό 403.225,80€ πλέον ΦΠΑ.

Η Πράξη 169/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης και Αποχέτευσης (Δ.Ε.Υ.Α.) Πάρου και του Δήμου Αντιπάρου. Η σύμβαση αποσκοπεί στην υλοποίηση της Πράξης «Επέκταση δυναμικότητας Ε.Ε.Λ. Δήμου Αντιπάρου», με προϋπολογισμό 5.200.000,00 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.) για το έργο. Η αρμοδιότητα υλοποίησης μεταβιβάζεται στη Δ.Ε.Υ.Α. Πάρου λόγω έλλειψης διοικητικής επάρκειας του Δήμου Αντιπάρου, με κόστος διαχείρισης 78.000,00 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.). Η διάρκεια της σύμβασης ορίζεται σε πέντε (5) έτη. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι η σύμβαση είναι επιτρεπτή ως συνεργασία δημοσίων φορέων, σύμφωνα με το άρθρο 100 του ν.3852/2010, και δεν κωλύεται η υπογραφή της, με την επισήμανση να συμπληρωθούν η ημερομηνία σύναψης και οι ορθές αποφάσεις έγκρισης, ενώ τυχόν τροποποιήσεις απαιτούν νέο προσυμβατικό έλεγχο.

Η Πράξη 36/2025 του Ε' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά στον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων – Περιφερειακής Ενότητας Κέρκυρας και του Δήμου Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων. Αντικείμενο της σύμβασης είναι η υλοποίηση της πράξης «Ολοκλήρωση παρακαμπτήριου δρόμου στην περιοχή Πλατυτέρας πόλης Κέρκυρας», με συνολικό προϋπολογισμό 2.300.000,00 ευρώ. Η σύμβαση προβλέπει τη μεταβίβαση της αρμοδιότητας υλοποίησης από τον Δήμο (Κύριο του Έργου) στην Περιφέρεια (Φορέα Υλοποίησης) διότι ο Δήμος αδυνατεί να υλοποιήσει την πράξη λόγω φόρτου εργασίας του προσωπικού της Τεχνικής Υπηρεσίας του. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι η σύμβαση είναι επιτρεπτή βάσει του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, καθώς συνιστά γνήσια συνεργασία δημόσιων φορέων, και ως εκ τούτου, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης.

Εθνικό Πρόγραμμα Άσκησης και Υγιεινής Διατροφής/Αντιμετώπιση παιδικής παχυσαρκίας.(...)Νομίμως χωρεί καταρχήν η σύναψη συμφωνίας μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της UNICEF, στο πλαίσιο ρύθμισης στο άρθρο 3 ν. 4675/2020, ενώ δεν τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις (άρθρα 3-221) του ν. 4412/2016 ως προς την διαδικασία ανάθεσης της συγκεκριμένης συμφωνίας εκ μέρους του Ελληνικού Δημοσίου. Μη νομίμως μεταβιβάζεται στη UNICEF η αρμοδιότητα της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Υγείας, ως φορέα υλοποίησης της Πράξης. Στην Απόφαση Ένταξης του Έργου στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αναφέρεται ως Υπουργείο Ευθύνης το Υπουργείο Υγείας και ως Φορέας Υλοποίησης η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας, ενώ μη νομίμως μεταβιβάζεται η αρμοδιότητα διαχείρισης της χρηματοδότησης, στην οποία περιλαμβάνεται και η επιλογή εταίρων και/ ή υπεργολάβων και/ή συμβούλων υλοποίησης. Για τους λόγους αυτούςΑπορρίπτει την προσφυγή για την ανάκληση της 750/2022 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Δεν ανακαλεί την 750/2022 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΜΕΙΖΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/391/2023 

Παραχώρηση χρήσης διατηρητέου κτιρίου...Περαιτέρω, δεδομένου ότι έχει παρέλθει ο προβλεπόμενος από το άρθρο 5 της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης (με τίτλο «χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του αντικειμένου της σύμβασης») χρόνος για την ολοκλήρωση των μελετών του έργου (έως 31.9.2013), για την έκδοση των σχετικών αδειών και την προκήρυξη ανοικτού διαγωνισμού για την ανάθεση αυτού (έως 30.10.2013), καθώς και ο χρόνος για την υπογραφή του εργολαβικού συμφωνητικού με τον ανάδοχο (έως 31.12.2013), το Κλιμάκιο κρίνει αναγκαία την προσκόμιση νέου σχεδίου προγραμματικής σύμβασης, εγκεκριμένου από τα αρμόδια όργανα των συμβαλλόμενων φορέων, στο οποίο θα ορίζεται νέο -μεταγενέστερο της υπογραφής της προγραμματικής σύμβασης- χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του αντικειμένου αυτής. Ενόψει των ανωτέρω ουσιωδών ελλείψεων, το Κλιμάκιο δεν μπορεί να οδηγηθεί σε οριστική κρίση για τη νομιμότητα του ελεγχόμενου σχεδίου προγραμματικής σύμβασης και κρίνει, συνεπώς, αναγκαία την έκδοση αναβλητικής πράξης, προκειμένου τα στοιχεία του φακέλου να συμπληρωθούν με τα ως άνω ελλείποντα στοιχεία, εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της παρούσας Πράξης στο Δήμο ….

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Πελοποννήσου, του Δήμου … και του Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης Περιφέρειας Πελοποννήσου για την υλοποίηση του έργου «Ανέγερση κτιρίου γυμναστηρίου … (Γυμνασίου, ΓΕΛ …, 1ου ΕΠΑΛ) στη Δ.Κ. …, Δημ. Ενότητας … του Δήμου …», προϋπολογισθείσας δαπάνης 1.700.000,00 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ.(...)Πλην όμως, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει η εξέλιξη της διαδικασίας υλοποίησης της εν λόγω προγραμματικής σύμβασης, ήτοι εάν έχει υπογραφεί ήδη από το έτος 2019 και εάν/σε ποιο βαθμό έχει εξαντληθεί το φυσικό και οικονομικό της αντικείμενο μέσω της σύναψης σχετικών εκτελεστικών αυτής συμβάσεων, με αποτέλεσμα να καθίσταται πλέον ανεπίτρεπτη η εκ νέου έγκριση και υπογραφή προγραμματικής σύμβασης με το αυτό αντικείμενο μεταξύ των ίδιων συμβαλλόμενων μερών.Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την έκδοση οριστικής Πράξης, έως ότου διευκρινιστεί, με μέριμνα των ενδιαφερόμενων δημόσιων φορέων και με βάση συγκεκριμένα έγγραφα στοιχεία και δικαιολογητικά, σύμφωνα με τα ανωτέρω, η εξέλιξη της διαδικασίας υλοποίησης της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ των ίδιων συμβαλλόμενων μερών, με το ίδιο αντικείμενο και με παρόμοιο με την ελεγχόμενη περιεχόμενο

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.Ε/719/2022.

Προγραμματική σύμβαση...Εξάλλου, στο άρθρο 2 προσδιορίζονται αναλυτικά οι υποχρεώσεις των συμβαλλόμενων μερών και στο άρθρο 4 ορίζεται ότι η διάρκεια της σύμβασης αρχίζει από την ημερομηνία της υπογραφής της και λήγει με την ολοκλήρωση του έργου και την παράδοσή του σε πλήρη λειτουργία από το Φορέα Υλοποίησης στον Κύριο του Έργου (βλ. στοιχείο 8 του Παραρτήματος Ι, «Διάρκεια υλοποίησης»: 20 μήνες). Περαιτέρω, για την παρακολούθηση εφαρμογής της σύμβασης, το άρθρο 5 αυτής προβλέπει τη σύσταση Κοινής Επιτροπής και τον τρόπο λειτουργίας της ενώ στο άρθρο 7, υπό τον τίτλο «Ευθύνη Φορέα Υλοποίησης», ορίζεται ότι ο Φορέας Υλοποίησης ευθύνεται καθ’ όλη τη διάρκεια της προγραμματικής σύμβασης έναντι του Κυρίου του Έργου για την καλή εκτέλεση των καθηκόντων του, καθώς και ότι έναντι των τρίτων ο Φορέας Υλοποίησης ευθύνεται εις ολόκληρον με τον Κύριο του Έργου. Επίσης, στο άρθρο 8, υπό τον τίτλο «Εκπροσώπηση», ορίζεται ότι ο Φορέας Υλοποίησης εκπροσωπεί δικαστικώς και εξωδίκως τον Κύριο του Έργου έναντι των τρίτων κατά την ενάσκηση των καθηκόντων του έως τη λήξη της μεταβίβασης της αρμοδιότητας υλοποίησης, ενώ, το άρθρο 9 ρυθμίζει ζητήματα που αφορούν στην επίλυση των, μεταξύ των συμβαλλομένων, διαφορών από την εκτέλεση και ερμηνεία των όρων της σύμβασης. Ακόμα, στο άρθρο 10, υπό τον τίτλο «Μεταφορά/απασχόληση προσωπικού-χρήση υποδομών», προβλέπεται ότι είναι δυνατή η απασχόληση προσωπικού του Κυρίου του Έργου στο Φορέα Υλοποίησης, αποκλειστικά για τις ανάγκες του συγκεκριμένου έργου, καθώς και η παραχώρηση χρήσης ακινήτων, εγκαταστάσεων, μηχανημάτων και μέσων του Κυρίου του Έργου στο Φορέα Υλοποίησης. Εξάλλου, στο άρθρο 11, υπό τον τίτλο «Ειδικοί όροι», ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι απαγορεύεται ρητώς στο Φορέα Υλοποίησης η υποκατάστασή του από τρίτο για την υλοποίηση του έργου, καθώς και ότι όλα τα έγγραφα (σχέδια, μελέτες, στοιχεία, κ.ο.κ.), που θα συνταχθούν από το Φορέα Υλοποίησης (και τους προστηθέντες και αντισυμβαλλομένους του) στο πλαίσιο εκτέλεσης της προγραμματικής και των συμβάσεων που θα υπογράψει ο Φορέας Υλοποίησης στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου, θα ανήκουν στην ιδιοκτησία του Κυρίου του Έργου.Με τα δεδομένα αυτά το, υποβληθέν για έλεγχο, σχέδιο σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης – Αποχέτευσης ..., που επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της, έχει το ελάχιστο κατά νόμο περιεχόμενο και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/739/2019