ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης και της υποκείμενης διαδικασίας ανάθεσης από την Περιφέρεια … των υπηρεσιών με τίτλο «Καθαρισμός ρεμάτων και ποταμών και άμεσες επεμβάσεις αντιπλημμυρικών έργων στην ΠΕ …», Υποέργο (νέο): «Καθαρισμός ρεμάτων και ποταμών και άμεσες επεμβάσεις αντιπλημμυρικών έργων στην ΠΕ …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.451.612,90 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. (1.800.000 ευρώ με Φ.Π.Α.) και συμβατικής αμοιβής 1.161.290,32 χωρίς Φ.Π.Α.(....)Ενόψει αυτών, παρότι στην προκείμενη περίπτωση συντρέχει ανάγκη παροχής υπηρεσιών καθαρισμού ρεμάτων που οφείλεται σε απρόβλεπτα καιρικά φαινόμενα, δεν συντρέχει η σωρευτικώς απαιτούμενη προϋπόθεση της αδυναμίας της αναθέτουσας αρχής να τηρήσει τις προθεσμίες των διαδικασιών με δημοσίευση, έστω επισπευσμένων.Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

Η Πράξη 290/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά στον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης και του σχεδίου σύμβασης για το έργο «Κατεπείγουσες επεμβάσεις στο εγκατεστημένο δίκτυο φρακτών παγίδευσης και δικτύων συγκράτησης σε πρανή του Δήμου Θήρας». Το έργο, συμβατικής δαπάνης 1.959.659,66 ευρώ πλέον ΦΠΑ, ανατέθηκε μέσω της εξαιρετικής διαδικασίας της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση. Η προσφυγή σε αυτήν τη διαδικασία δικαιολογήθηκε λόγω της κατεπείγουσας ανάγκης που προέκυψε από απρόβλεπτα κατολισθητικά φαινόμενα, ως αποτέλεσμα της μακράς σεισμικής δραστηριότητας τον Φεβρουάριο του 2025. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι πληρούνται οι σωρευτικές προϋποθέσεις του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν.4412/2016. Συμπερασματικά, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, με την επισήμανση να συμπληρωθεί εξαρχής ο αριθμός και το ποσό της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης.

Η Πράξη 260/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου για το έργο καθαρισμών και επισκευής βλαβών στην κοίτη του Σπερχειού ποταμού και των συμβαλλόντων χειμάρρων, μετά τις θεομηνίες Daniel και Elias του Σεπτεμβρίου 2023. Το έργο, προϋπολογισμού 4.032.258,06 ευρώ, ανατέθηκε μέσω της εξαιρετικής διαδικασίας της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (Άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016), λόγω κατεπείγουσας ανάγκης που οφείλεται σε απρόβλεπτα γεγονότα και αφορά την άμεση αντιπλημμυρική θωράκιση και την προστασία ζωής και περιουσίας. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής της εξαίρεσης και ότι η επιλογή της διαδικασίας ήταν δικαιολογημένη, καθώς υποβλήθηκαν προσφορές από επτά οικονομικούς φορείς, εξασφαλίζοντας ανταγωνισμό. Κατόπιν ελέγχου, δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.

Η Πράξη 326/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κωλύει την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για το έργο «Επεμβάσεις για αποκατάσταση πρανών και τεχνικών επί της οδού Ερυθραίας του Δήμου Αχαρνών», προϋπολογισμού 2.298.387,10 ευρώ. Η Περιφέρεια Αττικής προσέφυγε στη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, επικαλούμενη κατεπείγουσα ανάγκη λόγω απρόβλεπτων γεγονότων από τη θεομηνία 'Atena' (Σεπτέμβριος 2024). Το Κλιμάκιο έκρινε την επιλογή αυτή μη νόμιμη, διότι α) δεν αποδείχθηκε ότι οι βροχοπτώσεις συνιστούσαν πράγματι απρόβλεπτο γεγονός και β) η ανάγκη κατέστη κατεπείγουσα εξαιτίας αδικαιολόγητης καθυστέρησης (δέκα μηνών) της αναθέτουσας αρχής να δρομολογήσει έγκαιρα τη διαδικασία. Υπήρχε επαρκής χρόνος για προσφυγή σε επισπευσμένη ανοικτή διαδικασία.

Η Πράξη 130/2025 του Ε' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του έργου «Αποκατάσταση βλαβών που προκλήθηκαν από τις κακοκαιρίες "Daniel" και "Elias" στο οδικό δίκτυο αρμοδιότητας συντήρησης του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών». Το έργο, συνολικού συμβατικού τιμήματος 15.254.032,26 ευρώ πλέον Φ.Π.Α., ανατέθηκε μέσω της εξαιρετικής διαδικασίας της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, λόγω της κατεπείγουσας ανάγκης που προέκυψε από τα απρόβλεπτα έντονα καιρικά φαινόμενα. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ του ν. 4412/2016, καθώς ο σκοπός του έργου περιορίζεται αποκλειστικά στην άμεση αποκατάσταση των βλαβών για την διασφάλιση της ζωής και της περιουσίας των πολιτών. Ως εκ τούτου, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.

Η Πράξη 318/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης για το έργο «ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ – ΑΡΣΗ ΠΡΟΣΧΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΝΟΤΙΑΣ ΕΥΒΟΙΑΣ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΘΕΟΜΗΝΙΕΣ DANIEL ΚΑΙ ELIAS», προϋπολογισμού 3.225.806,46 ευρώ. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι νομίμως η αναθέτουσα αρχή προσέφυγε στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 32 παρ. 2γ του ν.4412/2016), λόγω κατεπείγουσας ανάγκης που οφείλεται στα απρόβλεπτα γεγονότα των θεομηνιών του Σεπτεμβρίου 2023. Διαπιστώθηκε ότι το αντικείμενο του έργου είναι αναγκαίο για την αντιπλημμυρική θωράκιση της περιοχής. Ως εκ τούτου, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης με τον ανάδοχο «.... Α.Τ.Ε.», με την επισήμανση να αναγραφεί ορθά η ανάλυση του συμβατικού ποσού στη σελίδα 3 του σχεδίου σύμβασης.

Η απόφαση του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απορρίπτει την προσφυγή της Περιφέρειας Κρήτης – Π.Ε. Ηρακλείου, επικυρώνοντας την Πράξη 236/2025 του Ζ΄ Κλιμακίου. Η Περιφέρεια ζητούσε την ανάκληση της κρίσης που κώλυε την υπογραφή σύμβασης ύψους 2.900.000 ευρώ (προ ΦΠΑ) για «Καθαρισμούς ρεμάτων λόγω θεομηνίας του Οκτωβρίου 2022» με χρήση της εξαιρετικής διαδικασίας διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση (άρθρο 32 παρ. 2γ, ν. 4412/2016). 
Το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν πληρούνται οι σωρευτικές προϋποθέσεις, καθότι η επικαλούμενη κατεπείγουσα ανάγκη αποδυναμώθηκε λόγω της  παρέλευσης μεγάλων χρονικών διαστημάτων αδράνειας (28 μήνες από την πρώτη θεομηνία) και το χρονικό διάστημα διεξαγωγής των διαπραγματεύσεων (άνω των 40 ημερών) ήταν επαρκές για τη διεξαγωγή ανοικτής ή κλειστής διαδικασίας με συντετμημένες προθεσμίες.

Οι εταιρείες προσφεύγουσες ζητούν την ακύρωση της διακήρυξης της Αναθέτουσας Αρχής με αριθμό ΑΔΑΜ: ...2024-02-22, η οποία προκήρυξε τη σύναψη σύμβασης μέσω της διαδικασίας διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης για το έργο «...». Το αντικείμενο της σύμβασης αποτελείται από την εκτέλεση κατεπείγουσων εργασιών όπως η αντικατάσταση σάπιων ή τρακαρισμένων ιστών, αποκατάσταση βραχυκυκλωμάτων, αντικατάσταση καλωδίων και φωτιστικών, αποκατάσταση ερμαρίων και ηλεκτρικών διανομών, καθώς και αντικατάσταση ασφαλειών για την άρση βλαβών στον ηλεκτροφωτισμό του Πρωτεύοντος Αστικού Οδικού Δικτύου εντός των διοικητικών ορίων της Αναθέτουσας Αρχής. Οι προσφεύγουσες υποστηρίζουν ότι δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για τη χρήση της εξαιρετικής διαδικασίας διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης, αμφισβητώντας την ύπαρξη κατεπείγουσας ανάγκης και απρόβλεπτων γεγονότων.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΓΕΦΥΡΑΣ.(...) Με τα δεδομένα αυτά, σύμφωνα και με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το  Κλιμάκιο κρίνει ότι οι ανάγκες της αναθέτουσας αρχής για την υλοποίηση του ελεγχόμενου έργου κρίνονται πάγιες και δεν προέκυψαν μόνο από τα έκτακτα καιρικά φαινόμενα της 21.5.2020. Η επιλογή ως βέλτιστης λύσης της κατασκευής γέφυρας,  υπερβαίνει το απολύτως αναγκαίο μέτρο για την αντιμετώπιση μιας επικείμενης επείγουσας ανάγκης, ήτοι στοχεύει όχι απλώς στην επείγουσα άρση της επικίνδυνης κατάστασης που δημιουργήθηκε από την κατολίσθηση, αλλά στην πλήρη αποκατάσταση της περιοχής από άποψη κυκλοφοριακή, περιβαλλοντική και διαχείρισης των ομβρίων υδάτων. Η επιλογή όμως της συγκεκριμένης εξαιρετικής διαδικασίας που αποτελεί το ultimum refugium για την ταχύτερη αντιμετώπιση της ανάγκης που προέκυψε από τα απρόβλεπτα γεγονότα, δεν συνάδει με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του ελεγχόμενου έργου, το οποίο αποτελεί έργο υποδομής για την τοπική κοινωνία που θα βελτιώσει τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά της οδού Περικλέους με την αύξηση της οδικής ασφάλειας των οχημάτων και των πεζών (βλ. σελ. 3 της τεχνικής περιγραφής). Η  επίκληση όμως της κατεπείγουσας ανάγκης δικαιολογείται για την ανάθεση εκείνων μόνο των εργασιών που είναι απολύτως αναγκαίες και συνδέονται αιτιωδώς με τα απρόβλεπτα γεγονότα και όχι για την κάλυψη πάγιων αναγκών ή για την βελτίωση της υποδομής μιας περιοχής.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, μη νομίμως εχώρησε  εν προκειμένω  η προσφυγή στην εξαιρετική  διαδικασία της διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 παρ. 2γ του ν.4412/2016, ενώ έπρεπε να ακολουθηθεί  η διαδικασία του ανοικτού διαγωνισμού, και συνεπώς κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

Προμήθεια «συσκευών διασφάλισης της συνεχούς απολύμανσης του εσωτερικού ατμοσφαιρικού αέρα των λεωφορείων της ... Α.Ε.(...)Υπό το πρίσμα των ως άνω δεδομένων και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν (βλ. σκ. 8) πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Κατ’ εκτίμηση των εγγράφων που τη συνοδεύουν και των προβαλλόμενων με την κρινόμενη προσφυγή και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση ισχυρισμών, για την ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης με χρήση της εξαιρετικής διαδικασίας της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης ο αναθέτων Φορέας επικαλείται, κατ’ ουσίαν, ως κατεπείγουσα ανάγκη την αντιμετώπιση της μεταδοτικότητας του κορονοϊού κατά τις μετακινήσεις των επιβατών με τα μέσα μαζικής μεταφοράς  και ως απρόβλεπτο γεγονός την καλπάζουσα μορφή των μεταλλάξεων που επιβάλλει την άμεση εξασφάλιση της, δια των προμηθευόμενων συσκευών, νέας τεχνολογίας, η οποία συνιστά τη βέλτιστη λύση για την αντιμετώπιση της ως άνω κατεπείγουσας ανάγκης. Εκ των ανωτέρω προκύπτει ότι ο αναθέτων Φορέας δεν τεκμηρίωσε επαρκώς ότι υφίσταται κατεπείγουσα ανάγκη, οφειλόμενη σε γεγονότα απρόβλεπτα, που δικαιολογεί την εφαρμογή της  διαδικασίας διαπραγμάτευσης του άρθρου 269 παρ. δ΄ του ν. 4412/2016 και, όπως καταδεικνύεται από τις περιστάσεις του συγκεκριμένου πραγματικού πλαισίου της υπόθεσης, ουδόλως κωλυόταν να τηρήσει τις προθεσμίες διαγωνιστικής διαδικασίας ή, τουλάχιστον, τις συντετμημένες προθεσμίες για την υποβολή προσφορών, που προβλέπονται από τον ν. 4412/2016. Λαμβανομένου υπόψη του συνόλου των ανωτέρω σκέψεων και καθόσον δεν προβάλλεται άλλος λόγος ανάκλησης, η κρινόμενη προσφυγή ανάκλησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν και να μην ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη.(της 622/2022 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.)