ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η υποβληθείσα προς έλεγχο τροποποίηση συνιστά μερική ενεργοποίηση του σχετικού όρου του άρθρου 16.2.3 του τεύχους 5 «Γενικοί Όροι» της 2001/26.5.2020 σύμβασης – και μάλιστα με ευνοϊκότερους σε σχέση με την αρχική σύμβαση όρους, λόγω της έκπτωσης που προσέφερε ο ανάδοχος κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων προ της οριστικοποίησης του σχεδίου της ελεγχόμενης τροποποιητικής σύμβασης – ο οποίος κρίθηκε νόμιμος με την προαναφερόμενη 242/2020 Πράξη του Κλιμακίου. Επομένως, το υποβληθέν σχέδιο σύμβασης δεν υπάγεται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο και, ως εκ τούτου, απαραδέκτως εισάγεται ενώπιον του παρόντος Κλιμακίου.

Η Πράξη 412/2024 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας σχεδίου τροποποιητικής σύμβασης για το έργο «ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ ΧΑΛΚΙΔΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ ΨΑΧΝΩΝ», που είχε συναφθεί μεταξύ του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και της εταιρείας ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ Α.Ε. Η προτεινόμενη τροποποίηση επέκτεινε κατά δεκαοκτώ (18) μήνες την προθεσμία άσκησης του δικαιώματος της Προαίρεσης 1, με τίτλο «Υψηλή γέφυρα Χαλκίδας - Α/Κ Ν. Λαμψάκου». Το Κλιμάκιο έκρινε ότι, καθώς η παράταση αυτή δεν μεταβάλλει το συμβατικό οικονομικό αντικείμενο ούτε τη συνολική φύση της αρχικής σύμβασης, η τροποποιητική σύμβαση εμπίπτει στις εξαιρέσεις του άρθρου 132 παρ. 2 και 6 του ν.4412/2016. Ως εκ τούτου, το σχέδιο τροποποιητικής σύμβασης εισάγεται απαραδέκτως ενώπιον του Κλιμακίου για προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας.

Η Πράξη 329/2025 του Ε' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας σχεδίου τροποποίησης και παράτασης προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου Αιγάλεω για το έργο «Παρεμβάσεις σε υφιστάμενους παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς του Δήμου Αιγάλεω». Η αρχική σύμβαση προϋπολογισμού 1.430.000,00 ευρώ είχε υπογραφεί το 2022. Η παράταση κρίθηκε αναγκαία λόγω εννεάμηνης καθυστέρησης στην περαίωση του έργου και της ανάγκης κάλυψης δεκαπέντε μηνών υποχρεωτικής συντήρησης έως την οριστική παραλαβή. Το σχέδιο προβλέπει παράταση της διάρκειας ισχύος κατά είκοσι τέσσερις (24) μήνες, ήτοι έως 24.9.2027, και τροποποίηση του χρονοδιαγράμματος υλοποίησης. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της τροποποιητικής σύμβασης, καθώς τηρήθηκαν οι προβλεπόμενοι όροι για την αλλαγή της διάρκειας.

Αποκατάσταση και θέση σε λειτουργία του Κέντρου Υπερυψηλής Τάσης Μεταφοράς (...) Με την ανωτέρω προσφυγή ζητείται η ανάκληση της 41/2025 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Η κρίση αυτή του Κλιμακίου είναι ορθή σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 4 της παρούσας, καθόσον το γεγονός ότι η αρχική δημόσια σύμβαση ΔΕΑ 419117_2021, που δεν υπολειπόταν του χρηματικού ορίου υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δεν διήλθε από τον έλεγχο αυτό, κωλύει τον έλεγχο νομιμότητας της τροποποιητικής σύμβασης «Συμπλήρωμα Νο3», ανεξαρτήτως του λόγου της μη υποβολής της αρχικής σύμβασης για έλεγχο. Επομένως, ο λόγος της προσφυγής με τον οποίο υποστηρίζεται ότι η αρχική σύμβαση ΔΕΑ 419117_2021 δεν υπαγόταν στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, διότι το έργο χρηματοδοτείτο αποκλειστικά από ίδιους πόρους της ΑΔΜΗΕ Α.Ε., που αποτελούν ιδιωτικό έσοδο της εταιρείας, και όχι από εθνικούς ή ενωσιακούς πόρους, προβάλλεται αλυσιτελώς, καθόσον το ζήτημα της νομιμότητας ή μη της υπαγωγής της αρχικής σύμβασης στον έλεγχο δεν επηρεάζει την κρίση της προσβαλλόμενης Πράξης ότι η τροποποιητική σύμβαση δεν υπάγεται στον έλεγχό του, και δεν μπορεί να οδηγήσει σε ανάκληση αυτής. Ομοίως αλυσιτελώς προβάλλεται ότι τα όργανα της προσφεύγουσας εταιρείας συγγνωστώς υπέλαβαν ότι η αρχική σύμβαση εκφεύγει του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας, καθόσον και ο ισχυρισμός αυτός δεν επηρεάζει το διατακτικό της προσβαλλόμενης Πράξης. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη προσφυγή πρέπει να απορριφθεί, να μην ανακληθεί η 41/2025 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου 

Η Πράξη 472/2024 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου τροποποίησης της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Χατζηκυριάκειου Ιδρύματος Παιδικής Προστασίας, σχετικά με την «Αποκατάσταση και Εκσυγχρονισμό λειτουργίας κεντρικού κτηρίου». Το Κλιμάκιο απείχε από τον έλεγχο νομιμότητας της τροποποιητικής σύμβασης, κρίνοντας ότι, εφόσον η αρχική σύμβαση του 2014 δεν είχε υποβληθεί σε προσυμβατικό έλεγχο βάσει της Πράξης 265/2012 —καθώς το Ίδρυμα δεν θεωρήθηκε αναθέτουσα αρχή—, δεν επιτρέπεται ο έλεγχος ούτε της επιγενόμενης τροποποίησης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4700/2020 και του ν. 4412/2016. Η τροποποίηση περιλάμβανε την ένταξη 7 Υποέργων συνολικού προϋπολογισμού 13.320.115,37 ευρώ.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ-ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:«Δράσεις σχετικές με τη λειτουργία του δικτύου NET-VIS»(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις της παρούσας, η ως άνω αύξηση της διάρκειας της αρχικής σύμβασης κατά 24 μήνες και του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου της κατά το ποσό των 11.407.985,96 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α., ερείδεται σε ρητούς και σαφείς όρους των άρθρων 1.3.1.2, 1.3.2.3 και 6.2.3 της διακήρυξης και του άρθρου 3.3 της αρχικής σύμβασης. Ως εκ τούτου, το υποβληθέν σχέδιο τροποποίησης δεν υπάγεται σε έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο πριν τη σύναψή του

Η Πράξη 02/2025 του Ζ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του Δήμου Παλλήνης για την εκπόνηση πολεοδομικής μελέτης. Η αρχική προϋπολογιζόμενη δαπάνη της σύμβασης ανερχόταν σε 1.215.485,85 ευρώ χωρίς ΦΠΑ. Το σχέδιο της συμπληρωματικής σύμβασης προέβλεπε αύξηση της συνολικής δαπάνης κατά 281.221,98 ευρώ χωρίς ΦΠΑ. Το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι, καθώς το άθροισμα των δαπανών υπολείπεται του ορίου των 1.700.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ, δεν είναι αρμόδιο για τον έλεγχο. Συνεπώς, παρέπεμψε τον φάκελο στον Επίτροπο της Υπηρεσίας Επιτρόπου ΟΤΑ ΙΙ στον Δήμο Αγίας Παρασκευής για τον περαιτέρω έλεγχο νομιμότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4700/2020.

Εκτέλεση του προγράμματος γενικής επιθεώρησης και εκσυγχρονισμού των αντιαεροπορικών (Α/Α) Συστημάτων «...».:Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 5 της παρούσας, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι: α) η υποβληθείσα 4η τροποποίηση της 042Γ/2002 σύμβασης διέπεται από τον ν. 3978/2011, καθόσον αφορά αντικείμενο που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του (προμήθεια στρατιωτικού εξοπλισμού και παροχή σχετικών υπηρεσιών που αφορούν τον εξοπλισμό αυτόν) και δεν υπάγεται στις εξαιρέσεις του άρθρου 17 παρ. α΄, β΄, γ΄, στ΄, ζ΄ και θ΄ αυτού και β) αμφότερες η Φ.093/70871/Σ.11188/23.6.2023 απόφαση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας, με την οποία εγκρίθηκε η σύναψη της εν λόγω τροποποιητικής σύμβασης, και η υποβολή του οικείου σχεδίου στο Ελεγκτικό Συνέδριο έλαβαν χώρα μετά την έναρξη της ισχύος του άρθρου 158 του ν. 4782/2021, ήτοι μετά τις 9.3.2021, κρίνει ότι το ζήτημα της υπαγωγής ή μη της εν λόγω τροποποιητικής σύμβασης στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου διέπεται από τη διάταξη του άρθρου 324 παρ. 5 του ν. 4700/2020, η οποία θέτει ως προϋπόθεση υπαγωγής μίας τροποποιητικής σύμβασης στον προσυμβατικό έλεγχο, τον προηγούμενο έλεγχο της αρχικής σύμβασης, με εξαίρεση την περίπτωση της μη υπαγωγής της αρχικής σύμβασης στον έλεγχο λόγω ποσού (βλ. περίπτωση β΄ της παραγράφου 5 του άρθρου 324). Τούτου δοθέντος, και λαμβάνοντας περαιτέρω υπόψη το γεγονός ότι στην προκειμένη περίπτωση η αρχική 042Γ/2002 σύμβαση, η οποία συνήφθη μετά την ισχύ του άρθρου 8 παρ. 1 του ν. 2741/1999, μολονότι υπαγόταν στον υποχρεωτικό προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δεν διήλθε από τον έλεγχο αυτόν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η επίμαχη τροποποιητική σύμβαση, δεν υπάγεται στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου και απαραδέκτως υποβλήθηκε.  

Η Πράξη 012/2024 του Ε' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου της 1ης τροποποιητικής σύμβασης του έργου «Κάθετος Άξονας Εγνατίας οδού Αρδάνιο – Ορμένιο: Εργασίες ολοκλήρωσης παράκαμψης Προβατώνα», της εταιρείας «Εγνατία οδός Α.Ε.». Η τροποποιητική σύμβαση, δαπάνης 1.011.111,20 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), αφορούσε το κόστος χρηματικής εισφοράς παράδοσης προϊόντων ΑΕΚΚ σε μονάδα ανακύκλωσης. Το Κλιμάκιο αποφάσισε ότι το σχέδιο της σύμβασης απαραδέκτως εισάγεται για προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας. Αυτό συμβαίνει επειδή η αξία της τροποποίησης είναι κατώτερη των σωρευτικών ορίων του άρθρου 5 και του 15% της αξίας της αρχικής σύμβασης, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 132 του ν.4412/2016, και επομένως εξαιρείται από τον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον η κύρια σύμβαση είχε ήδη ελεγχθεί.

Απαραδέκτως υποβάλλεται για έλεγχο νομιμότητας ενώπιον του Κλιμακίου του Έλεγκτικού Συνεδρίου, αυτοτελώς σχέδιο σύμβασης, που συνήφθη κατ' ενάσκηση δικαιώματος προαίρεσης καθόσον θα έπρεπε να είχε ελεγχθεί στο πλαίσιο αρχικής σύμβασης, στην οποία είχε προβλεφθεί η δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής για την άσκηση του σχετικού δικαιώματος προαίρεσης. Και τούτο διότι σε περίπτωση σύναψης σύμβασης στην οποία επιφυλάσσεται δικαίωμα προαίρεσης υπέρ της αναθέτουσας αρχής, στον έλεγχο νομιμότητας του Έλεγκτικού Συνεδρίου υπόκειται, κατ' άρθρο 19 παρ.7 του π.δ/τος 774/1980, η σύμβαση στο σύνολό της, συμπερι¬λαμβανομένου και του δικαιώματος προαίρεσης. Σε περίπτωση που η αναθέτουσα αρχή, μη συνυπολογίζοντας την οικονομική αξία του δικαιώματος προαίρεσης, δεν υποβάλλει το αρχικό σχέδιο σύμβασης για έλεγχο νομιμότητας, απαραδέκτως υποβάλλει αυτοτελώς στη συνέχεια και δη μετά την άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης το σχετικό σχέδιο σύμβασης για έλεγχο νομιμότητας.