ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ:Με την αίτηση αυτή επιδιώκεται η ανάκληση της 207/2012 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ, το Τμήμα κρίνει ότι ορθώς κατ’ αποτέλεσμα το Κλιμάκιο απείχε του ελέγχου νομιμότητας του υποβληθέντος ενώπιόν του σχεδίου σύμβασης. Ειδικότερα ορθά τούτο έκρινε ότι η υπό κατάρτιση σύμβαση, κατά το μέρος που ερείδεται σε ενεργοποίηση του περιλαμβανομένου στη 461/29.6.2007 αρχική σύμβαση δικαιώματος προαίρεσης, δεν υπάγεται, λόγω της φύσης αυτού, αυτοτελώς εκ νέου σε έλεγχο νομιμότητας στο στάδιο της ενεργοποίησής του, καθόσον, ως αναπόσπαστο μέρος της αρχικής σύμβασης, ελέγχθηκε κατά τον προσυμβατικό έλεγχο αυτής με την 162/2007 πράξη του και κρίθηκε νόμιμο. Με την υπό κρίση αίτηση προβάλλεται ότι εσφαλμένα το Κλιμάκιο έκρινε ότι μη νομίμως η από 4.5.2009 σύμβαση δεν υποβλήθηκε για έλεγχο νομιμότητας, υπολαμβάνοντας εσφαλμένα ως κατώτατο χρηματικό όριο το ποσό των 1.000.000,00 ευρώ και όχι το ποσό των 5.000.000,00 ευρώ, δοθέντος ότι τόσο η αρχική όσο και η από 4.5.2009 σύμβαση συγχρηματοδοτούνται από το Ε.Τ.Π.Α...(..)Με δεδομένο επομένως ότι η από 4.5.2009 σύμβαση είναι συγχρηματοδοτούμενη από κονδύλια της Ε.Ε. και δεν υπερβαίνει το όριο των 5.000.000,00 ευρώ και ότι συνεπώς ακόμα και αν είχε υποβληθεί για έλεγχο πριν από την υπογραφή της, θα είχε σύμφωνα με την τότε νομολογία κριθεί ότι υποβάλλεται απαραδέκτως, λόγω της μη υπέρβασης του εν λόγω ορίου, το Τμήμα κρίνει ότι η από 4.5.4009 σύμβαση δεν είναι αυτοδικαίως άκυρη, εκ μόνου του λόγου της μη υποβολής της σε προσυμβατικό έλεγχο πριν από την υπογραφή της, αφού η μη υποβολή της ήταν σύμφωνη με την κατά τον κρίσιμο χρόνο ισχύουσα νομολογία..Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης,.Ανακαλεί τη 207/2012 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η υποβληθείσα προς έλεγχο τροποποίηση συνιστά μερική ενεργοποίηση του σχετικού όρου του άρθρου 16.2.3 του τεύχους 5 «Γενικοί Όροι» της 2001/26.5.2020 σύμβασης – και μάλιστα με ευνοϊκότερους σε σχέση με την αρχική σύμβαση όρους, λόγω της έκπτωσης που προσέφερε ο ανάδοχος κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων προ της οριστικοποίησης του σχεδίου της ελεγχόμενης τροποποιητικής σύμβασης – ο οποίος κρίθηκε νόμιμος με την προαναφερόμενη 242/2020 Πράξη του Κλιμακίου. Επομένως, το υποβληθέν σχέδιο σύμβασης δεν υπάγεται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο και, ως εκ τούτου, απαραδέκτως εισάγεται ενώπιον του παρόντος Κλιμακίου.

ΣΥΜΒΑΣΗ ΑΓΟΡΑΠΩΛΗΣΙΑΣ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ:..Επιδιώκεται η ανάκληση της 190/2013 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου (Δ΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά (βλ. σκέψη II Γ), το Τμήμα κρίνει ότι, κατά τα βασίμως με την υπό κρίση αίτηση προβαλλόμενα, η υποβληθείσα για έλεγχο νομιμότητας σύμβαση, με το ως άνω περιεχόμενο, συνιστά γνήσια τροποποιητική σύμβαση, καθόσον με αυτήν τροποποιούνται επιμέρους όροι της αρχικής ως άνω από 29.12.2011 σύμβασης αγοραπωλησίας (κυρίως μειώνεται το τίμημα), χωρίς, σε κάθε περίπτωση, να διαφοροποιείται η φύση και το περιεχόμενο αυτής (πώληση των ως άνω αεροσκαφών). Ως εκ τούτου, η εν λόγω σύμβαση, ανεξαρτήτως του ουσιώδους ή μη χαρακτήρα των επερχομένων με αυτήν τροποποιήσεων, δεν είναι λειτουργικώς αυτοτελής σε σχέση με την ως άνω αρχική συμφωνία, αλλά ενσωματώνεται σε αυτήν, δεδομένου ότι οι ως άνω συμβάσεις συνιστούν ένα ενιαίο σύνολο. Ούτε, εξάλλου, το γεγονός ότι η προς έλεγχο συμφωνία συνάπτεται από το … μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετική κρίση, αφού αυτό υπεισήλθε εκ του νόμου με ειδική διαδοχή στην θέση του Ελληνικού Δημοσίου ως νέο υποκείμενο της αρχικής ενοχικής σύμβασης πώλησης χωρίς να θίγεται η ταυτότητα αυτής. Συνεπώς, η εν λόγω τροποποιητική σύμβαση δεν εμπίπτει στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δεδομένου ότι η τροποποιούμενη σύμβαση, η οποία είχε καταρτισθεί δυνάμει της 198/23.12.2011 απόφασης της ..., εξαιρούνταν του προσυμβατικού ελέγχου με βάση τη ρητή διάταξη του άρθρου 48 παρ. 3 του ν. 3871/2010..(...)Κατόπιν των ανωτέρω, πρέπει, για το λόγο αυτό, να γίνει δεκτή η υπό κρίση αίτηση και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη, να κριθεί δε ότι το οικείο σχέδιο τροποποιητικής συμβάσεως δεν εμπίπτει στον έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Ανακαλεί την 190/2013 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου (Δ΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Το Τμήμα αίρει την αμφιβολία και αποφαίνεται ότι τροποποιητική, προγενέστερης συμπλη-ρωματικής, σύμβαση, η οποία ως συναφθείσα πριν από την έναρξη ισχύος του άρθρου 8 παρ.1 του ν.2741/1999 δεν ελέγχεται, καθόσον ο έλεγχος της τροποποιητικής αυτής σύμβασης θα οδηγούσε ανεπίτρεπτα στον παρεμπίπτοντα έλεγχο της ήδη συναφθείσας τροποποιούμενης σύμβασης, κατά παράβαση της διάταξης του άρθρου 19 παρ.7 του π.δ.774/1980. Περαιτέρω, κρίθηκε ότι σε περίπτωση που η αρχική (κύρια) σύμβαση δεν υποβλήθηκε σε έλεγχο νομιμότητας ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου λόγω ποσού, ελέγχεται όταν συναθροιζόμενο το ποσό της με το ποσό της συμπληρωματικής σύμβασής της, υπερβαίνουν το όριο του ενός εκατομμυρίου(1.000.000) ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., ώστε να μη δίδεται η ευχέρεια στη Διοίκηση να συνάπτει ανέλεγκτα συμβάσεις με τη μέθοδο της κατάτμησης των πιστώσεων. Ομως, ο ως άνω δικαιολογητικός λόγος δεν συντρέχει όταν η κύρια σύμβαση δε υπήχθη στον έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, επειδή κατά το χρόνο κατάρτισής της δεν είχε ακόμα θεσπιστεί νομοθετικά ο έλεγχος αυτός, οπότε δεν τίθεται ζήτημα κατάτμησης των πιστώσεων και αποφυγής του ελέγχου. Στην περίπτωση αυτή δεν λαμβάνεται υπόψη το ποσό της αρχικής σύμβασης, αλλά αυτοτελώς το οικονομικό αντικείμενο της συμπληρωματικής.

Σύμβαση Ανάπτυξης Αεροδρομίου (ΣΑΑ) μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, και των εταιρειών με τις επωνυμίες: (α) «...και (δ) ..., έναντι της Αμοιβής Χορήγησης Δικαιωμάτων που προβλέπεται στο άρθρο 3.3 και το Παράρτημα 2 της ΣΑΑ(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά σε προηγούμενη σκέψη (ΙΙ Β), το Τμήμα κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι το σχέδιο για την παράταση της, από 31.7.1995, Σύμβασης Ανάπτυξης Αεροδρομίου, που αφορά σε τροποποιητική σύμβαση αυτής, η οποία (αρχική) δεν υπήχθη στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δεν υπόκειται στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας, καθώς δεν ενέχει λειτουργική αυτοτέλεια σε σχέση με την αρχική συμφωνία, αλλά ενσωματώνεται σε αυτήν, συνιστώντας ένα ενιαίο σύνολο, άλλωστε τυχόν έλεγχος της ως άνω τροποποιητικής θα ενείχε ως αποτέλεσμα τον ευθύ ή παρεμπίπτοντα έλεγχο της αρχικής συμφωνίας μετά τη σύναψή της, έστω και κατά τα κεφάλαια που το υποβληθέν σχέδιο σύμβασης αφορά. Συνεπώς, το εν λόγω σχέδιο τροποποιητικής σύμβασης απαραδέκτως υπεβλήθη για έλεγχο νομιμότητας στο Κλιμάκιο, το οποίο, κατ’ ορθή ερμηνεία των προεκτιθέμενων διατάξεων, απείχε του ελέγχου αυτού. 

Ελέγχος νομιμότητας  σχεδιου συμβάσεως.(..)Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη II.Β., το Κλιμάκιο κρίνει ότι, εφόσον η αρχική, από 1.12.2014, σύμβαση για την εκτέλεση του ανωτέρω έργου δεν υπήχθη, νομίμως, στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατ’ εφαρμογήν των διατάξεων των άρθρων  35 και 36 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, λόγω του ότι υπολειπόταν του προβλεπομένου κατά τον κρίσιμο χρόνο ορίου υπαγωγής στον έλεγχο, δεν δύναται να ελεγχθεί ούτε και η σύμβαση που συνάπτεται, κατόπιν διαλύσεως της αρχικής εργολαβίας, με την δεύτερη κατά σειρά μειοδοσίας Κ/ξία, για την ανάθεση των εργασιών ολοκληρώσεως του ίδιου έργου.  (..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο πρέπει να απόσχει από τον έλεγχο του υποβληθέντος σχεδίου συμβάσεως.

ΕΡΓΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΤΩΝ ΧΑΜΗΛΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ(...)Με την ήδη υποβληθείσα προς έλεγχο 1η συμπληρωματική σύμβαση, συμβατικής δαπάνης 347.310,38 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α., η σύναψη της οποίας έχει εγκριθεί με την 287/14.6.2022 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ε.Υ.Α.Θ. Α.Ε., επιδιώκεται η αναπροσαρμογή του συμφωνηθέντος κατά την αρχική σύμβαση τιμήματος της προμήθειας σωλήνων από ελατό χυτοσίδηρο. Δοθέντος, όμως, ότι η αξία της επιδιωκόμενης τροποποίησης (347.310,38 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α.) είναι κατώτερη των σωρευτικώς τιθέμενων ορίων του άρθρου 235 του ν.4412/2016 και του 15% της αξίας της αρχικής σύμβασης (αρχική συμβατική δαπάνη, χωρίς Φ.Π.Α., 3.720.151,78 ευρώ Χ 15% = 558.022,77 ευρώ), αντίστοιχα, το σχέδιο της συμπληρωματικής σύμβασης για την υλοποίηση της τροποποίησης αυτής δεν υπάγεται στον έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου και, ως εκ τούτου, απαραδέκτως εισάγεται στο Κλιμάκιο τούτο για την άσκηση του ελέγχου αυτού.

ΜΕΛΕΤΕΣ:Αίτηση  ανάκλησης της 391/2015 Πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών (...)Αβασίμως δε οι αιτούντες ισχυρίζονται  ότι  δεν συντρέχει  άλλος λόγος μη νομιμότητας της σύμβασης επί της οποίας ερείδεται η εντελλόμενη δαπάνη, αφού η επίμαχη σύμβαση δεν ελέγχθηκε, σύμφωνα με το ύψος της προϋπολογισθείσας γι’ αυτή δαπάνης (ποσού 608.916,99 ευρώ), από το αρμόδιο Κλιμάκιο προσυμβατικού ελέγχου του  Ελεγκτικού  Συνεδρίου  ως  προς  τη  νομιμότητά της. Συναφώς, αναληθώς η αιτούσα σύμπραξη γραφείων μελετών ισχυρίζεται ότι στην 50/2015 Πράξη επιστροφής του αρμοδίου Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στους Νομούς Βοιωτίας - Φθιώτιδας υπάρχει σχετικό χωρίο ότι «…δεν εντοπίστηκαν σφάλματα στην εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας πλην αυτού της παράλειψης αποστολής του φακέλου για τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας», κρίση η οποία αφενός δεν εμπεριέχεται στην ως άνω πράξη, αφετέρου  ο  ως  άνω  Επίτροπος  δεν  έχει  αρμοδιότητα  να  εκφέρει,  δοθέντος ότι η επίμαχη σύμβαση υπάγεται λόγω ποσού στον προσυμβατικό έλεγχο του Κλιμακίου του παρόντος Δικαστηρίου.  Τέλος μη νομίμως ζητείται η Πράξη του Κλιμακίου ν’ ανακληθεί για λόγους δημοσίου συμφέροντος, καθόσον η ολοκλήρωση του σταδίου της μελέτης συνιστά αναγκαία προϋπόθεση προκειμένου το έργο της κατασκευής βιολογικού καθαρισμού και δικτύων αποχέτευσης (Δημοτικής Ενότητας Πλαταιών Δήμου ) να ενταχθεί εγκαίρως σε πρόγραμμα συγχρηματοδότησής του από τα ευρωπαϊκά ταμεία (ΕΣΠΑ 2014-2020) και τούτο διότι το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται προεχόντως με την τήρηση της νομιμότητας στις διαδικασίες ανάθεσης υπηρεσιών και όχι με την παραβίαση αυτής (Ε.Σ. Πρ. VII Tμ.  51/2015).

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η υπό έλεγχο προγραμματική σύμβαση έχει το προβλεπόμενο από τις διατάξεις του άρθρου 100 του ν.3852/2010 ελάχιστο αναγκαίο περιεχόμενο. Ως εκ τούτου , κατά την κρίση του Κλιμακίου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος, με το οικ. 168828/38797/28.6.2017 έγγραφο του Περιφερειάρχη …, προς έλεγχο νομιμότητας σχεδίου προγραμματικής σύμβασης, του οποίου αντίγραφο τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι πρέπει να υποβληθούν για προληπτικό έλεγχο νομιμότητας, ανεξαρτήτως ποσού, οι τυχόν εκτελεστικές και τροποποιητικές συμβάσεις, σε εκτέλεση των άρθρων 7.2, 11.1 και 12.1 του σχεδίου αυτής

Σύμβαση ανάθεσης επιμέρους μελέτης , στο πλαίσιο της φερόμενης ως 2ης συμπληρωματικής σύμβασης επί της από 20.9.2006 «συμφωνίας - πλαισίου για την εκπόνηση μελετών επεξεργασίας και αξιοποίησης στερεών αποβλήτων.(...)Κατά συνέπεια και ανεξαρτήτως της νομιμότητας ή μη της επίμαχης σύμβασης, κατά τα λοιπά, επί της οποίας δεν διαφωνεί η Επίτροπος, η σύμβαση αυτή, η οποία δεν υπερβαίνει το ισχύον όριο των 200.000,00 ευρώ για την υπαγωγή στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ως τροποποιητική της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης και ανεξαρτήτως του αν εισάγει ουσιώδεις ή μη τροποποιήσεις, σε κάθε περίπτωση, νομίμως δεν υποβλήθηκε για προσυμβατικό έλεγχο, παρά τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα  από  την  Επίτροπο,  δοθέντος  ότι  η  ως  άνω  από  28.11.2008 1η συμπληρωματική σύμβαση, επί της οποίας επιφέρει τροποποίηση, δεν υπερέβαινε – αυτή καθεαυτή ή συναθροιζόμενη με την προϋπολογισθείσα δαπάνη της αρχικής συμφωνίας-πλαισίου – το ισχύσαν κατά τον κρίσιμο χρόνο όριο του 1.000.000,00 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.) και για το λόγο αυτό δεν υπήχθη σε προσυμβατικό  έλεγχο,  ενώ ούτε η αρχική συμφωνία-πλαίσιο είχε υποβληθεί για έλεγχο, λόγω ποσού. Περαιτέρω, ο δεύτερος λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου, σύμφωνα με τον οποίο μη νομίμως το άθροισμα των δύο συμπληρωματικών συμβάσεων υπερβαίνει το 50% της αρχικής συμβατικής αμοιβής, πρέπει να απορριφθεί ως ερειδόμενος επί εσφαλμένης προϋπόθεσης, δοθέντος ότι η επίμαχη σύμβαση, η οποία σε κάθε περίπτωση δεν επαυξάνει το οικονομικό αντικείμενο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, δεν αποτελεί - κατά τα ανωτέρω αναφερόμενα - συμπληρωματική σύμβαση και, ως εκ τούτου, δεν εφαρμόζεται, εν προκειμένω, το άρθρο 29 παρ. 1 του ν. 3316/2005, που ορίζει ότι: «(…) Η συνολική αμοιβή των συμπληρωματικών συμβάσεων δεν μπορεί να υπερβεί αθροιστικά το πενήντα τοις εκατό (50%) της αρχικής συμβατικής αμοιβής».