Η προσφυγή αίτησε την ακύρωση της απόφασης 122/07-05-2018 του Διοικητικού Συμβουλίου της Δ.Ε.Υ.Α. Αλεξανδρούπολης, με την οποία ενεκρίθη το πρακτικό του διαγωνισμού για τον προσωρινό ανάδοχο του έργου 'Κατασκευή Δικτύων Αποχέτευσης και Ε.Ε.Λ. Μάκρης του Δήμου Αλεξανδρούπολης'. Το αντικείμενο της σύμβασης ήταν η κατασκευή υδραυλικών έργων σε προϋπολογισμό 4.404.673,41€. Επιπλέον, ζητήθηκε η αναγνώριση της ακυρότητας της προσφοράς της Ένωσης Οικονομικών Φορέων λόγω πλημμελούς ψηφιακής υπογραφής, η οποία θεωρήθηκε μη έγκυρη σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 910/2014.

Η προσφεύγουσα αιτείται την ακύρωση της υπ' αρ. 13/25-1-2010 απόφασης του Δ.Σ. του αναθέτοντος φορέα, η οποία έκανε δεκτές τις προσφορές άλλων εταιρειών και απέρριψε τη δική της, επειδή το Τυποποιημένο Έντυπο Υπεύθυνης Δήλωσης (ΤΕΥΔ) δεν φέρει ορατή ψηφιακή υπογραφή. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την «Προμήθεια και τοποθέτηση φρεατίων ΕΕΛ» με προϋπολογισμό 148.000€. Η προσφυγή θεμελιώνεται σε παραβιάσεις αρχών όπως της τυπικότητας, ίσης μεταχείρισης και διαφάνειας, επικαλούμενη το γεγονός ότι η μη ορατή ψηφιακή υπογραφή ήταν έγκυρη σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (Κανονισμός 910/2014).

Δυνατότητα ή μη ανάκλησης Ενημερότητας Πτυχίου εγγεγραμμένης στο Μ.Ε.ΕΠ. εργοληπτικής επιχείρησης, για την έκδοση της οποίας χρησιμοποιήθηκε μη έγκυρη βεβαίωση φορολογικής ενημερότητας, αναδρομικά από το χρόνο έκδοσής της μέχρι την ημερομηνία λήξης, της μη έγκυρης φορολογικής ενημερότητας.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Ενημερότητα Πτυχίου εγγεγραμμένης στο Μ.Ε.ΕΠ. εργοληπτικής επιχείρησης, για την έκδοση της οποίας χρησιμοποιήθηκε μη έγκυρο αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας, ανακαλείται υποχρεωτικά κατ’ εφαρμογή της διάταξης της παραγράφου 7 του άρθρου 3 της Δ15/οικ/15658/06-09-2013 (ΦΕΚ Β' 2300) κανονιστικής απόφασης του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και των γενικών αρχών για την ανάκληση των παράνομων ευμενών ατομικών διοικητικών πράξεων, αναδρομικά από τότε που εκδόθηκε και για τον χρόνο ισχύος της και δεν μπορεί να ανακληθεί αναδρομικά μόνο μέχρι την ημερομηνία λήξης της μη έγκυρης φορολογικής ενημερότητας. Ομοίως ανακλητέα είναι και η νέα Ενημερότητα Πτυχίου, η οποία εκδόθηκε τροποποιημένη μόνο ως προς τη στελέχωση της εργοληπτικής επιχείρησης, εφόσον έχει ίδια διάρκεια ισχύος με την αρχική και ερείδεται επί της αυτής μη έγκυρης φορολογικής ενημερότητας. (ομοφ.) ΑΠΟΔΕΚΤΗ

Η προδικαστική προσφυγή ασκήθηκε για την ακύρωση της απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου, η οποία είχε απορρίψει την προσφορά της προσφεύγουσας εταιρείας για το έργο «......» (με εκτιμώμενη αξία 99.999,83 € προ ΦΠΑ). Η προσφεύγουσα επεσήμαινε ότι η αναθέτουσα αρχή παραβίασε τη διαδικασία, καθώς δεν της χορήγησε πενθήμερη παράταση για την επανυποβολή ελλιπών δικαιολογητικών κατακύρωσης, όπως ορίζει η διακήρυξη (4.2 εδ. γ’). Επιπλέον, ζητήθηκε να ανατραπεί η απόφαση απόρριψης, η κατάπτωση της εγγύησης συμμετοχής και η κατακύρωση σε άλλον αναδόχο, θεωρώντας ότι η πράξη αυτή ήταν παράνομη λόγω έλλειψης ευκαιρίας διόρθωσης των ελλείψεων.

Σύμβαση παραχώρησης υπηρεσιών συλλογής και διαχείρισης στερεών αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου των πλοίων που καταπλέουν στην θαλάσσια περιοχή (...)Σαφώς συνάγεται από το σύνολο των διατάξεων που διέπουν την επίμαχη διαγωνιστική διαδικασία, ότι το ΕΕΕΣ του τρίτου πρέπει να φέρει υπογραφή που προσώπου που τον εκπροσωπεί νομίμως, είτε ιδιόχειρη που συνοδεύεται από τη βεβαίωση αρμοδίως του γνησίου αυτής, είτε ψηφιακή και συγκεκριμένα εγκεκριμένη προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή ή προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή που υποστηρίζεται από εγκεκριμένο πιστοποιητικό που χορηγήθηκε από έναν εγκεκριμένο πάροχο υπηρεσιών εμπιστοσύνης, ο οποίος περιλαμβάνεται στον κατάλογο εμπίστευσης σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 910/2014.(...)Με την προδικαστική της προσφυγή η ήδη παρεμβαίνουσα υποστήριξε ότι το ΕΕΕΣ της εταιρίας «... ...» ως τρίτου, στην τεχνική ικανότητα του οποίου στηρίζεται η αιτούσα, δεν έφερε έγκυρη υπογραφή καθώς έφερε ψηφιακή υπογραφή που εκδόθηκε («issued by») από το φορέα «MS-Organization-Access», ο οποίος όμως δεν αποτελεί εγκεκριμένο πάροχο υπηρεσιών εμπιστοσύνης, σύμφωνα με το επίσημο Μητρώο παρόχων υπηρεσιών εμπιστοσύνης που τηρεί η αρμόδια αρχή Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων. Η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. με την προσβαλλόμενη απόφασή της διαπίστωσε καταρχάς ότι σύμφωνα με το επίσημο μητρώο παρόχων υπηρεσιών εμπιστοσύνης που τηρεί η αρμόδια εθνική αρχή, ήτοι η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, οι πάροχοι εγκεκριμένων υπηρεσιών εμπιστοσύνης είναι μόνον οι εταιρείες: (i) ... και (v) ..... Στη συνέχεια η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., μετά από έλεγχο της εγκυρότητας της ψηφιακής υπογραφής, διαπίστωσε ότι το ΕΕΕΣ της «... ...» «ήταν υπογεγραμμένο από τον ... ..., του οποίου το πιστοποιητικό υποστηρίζεται από τον φορέα "MS-Organization-Access" που δεν ανήκει στους εγκεκριμένους παρόχους υπηρεσιών εμπιστοσύνης, σύμφωνα με το παραπάνω μητρώο της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων». Εξάλλου, και από τον έλεγχο του εγγράφου που πραγματοποίησε η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. μέσω του διαδικτυακού τόπου eIDAS Dashboard της Ευρωπαϊκής Ένωσης προέκυψε το ίδιο αποτέλεσμα, ότι, δηλαδή, το εν λόγω ΕΕΕΣ δεν φέρει έγκυρη ψηφιακή υπογραφή υποστηριζόμενη από πιστοποιητικό διαπιστευμένου φορέα. Με τα δεδομένα αυτά, η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. έκρινε ότι η προσφορά της αιτούσας ήταν απορριπτέα λόγω μη έγκυρης υπογραφής του ΕΕΕΣ του τρίτου.(...)Συνεπώς, κατά τα προβαλλόμενα, ο τρίτος παρέχων στήριξη οφείλει να θέτει στο ΕΕΕΣ «ψηφιακή υπογραφή» και όχι «εγκεκριμένη προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή ή προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή που υποστηρίζεται από εγκεκριμένο πιστοποιητικό», εν πάση δε περιπτώσει προβάλλεται ότι ο σχετικός όρος της Διακήρυξης αναφορικά με την έννοια της «ψηφιακής υπογραφής» στο ΕΕΕΣ του τρίτου ήταν ασαφής και δεν μπορεί να οδηγήσει σε αποκλεισμό της. Ωστόσο, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω στη σκέψη 12, ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως νόμω αβάσιμος, διότι από την συνδυαστική ερμηνεία του όρου 3.3.3.Β9 (α) της Διακήρυξης με τους λοιπούς όρους αυτής, καθώς και με τις παρατιθέμενες στις σκέψεις 7-11 διατάξεις του Κανονισμού (ΕΕ) 910/2014 και της εθνικής νομοθεσίας προκύπτει σαφώς ότι το ΕΕΕΣ του τρίτου που υπογράφεται ψηφιακά πρέπει να φέρει εγκεκριμένη προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή ή προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή που υποστηρίζεται από εγκεκριμένο πιστοποιητικό.(...)Ωστόσο, τα ως άνω στοιχεία που περιείχε το ΕΕΕΣ της εταιρίας ... ..., ήτοι α) η σφραγίδα της εταιρίας, β) ιδιόχειρη υπογραφή, η οποία προβάλλεται ότι ανήκει στον ... ..., χωρίς πάντως βεβαίωση του γνησίου αυτής, καθώς και γ) η εμφάνιση μιας «ψηφιακής υπογραφής» με αναφορά ημερομηνίας και ώρας, από τον έλεγχο της οποίας («ψηφιακής υπογραφής») προέκυψε ότι δεν στηριζόταν σε πιστοποιητικό εγκεκριμένου παρόχου υπηρεσιών εμπιστοσύνης, δεν μπορούσαν να υποκαταστήσουν την σαφή απαίτηση της Διακήρυξης για έγκυρη υπογραφή του ΕΕΕΣ (είτε με ιδιόχειρη υπογραφή συνοδευόμενη από βεβαίωση αρμοδίως του γνησίου αυτής είτε με ηλεκτρονική υπογραφή που στηρίζεται σε πιστοποιητικό εγκεκριμένου παρόχου υπηρεσιών εμπιστοσύνης), η οποία διασφαλίζει ότι το πρόσωπο που φέρεται να υπογράφει το ΕΕΕΣ είναι πράγματι εκείνο που το υπογράφει. Σε περίπτωση δε έλλειψης έγκυρης, κατά τους όρους της Διακήρυξης, υπογραφής του ΕΕΕΣ η προσφορά δεν μπορεί να διευκρινιστεί, κατά τις ανωτέρω στη σκέψη 18 παρατιθέμενες διατάξεις του νόμου και της Διακήρυξης, με την εκ νέου υποβολή ΕΕΕΣ εγκύρως υπογεγραμμένου, διότι στην περίπτωση αυτή τυχόν «διευκρίνιση» θα συνιστούσε ανεπίτρεπτη τροποποίηση της προσφοράς του συμμετέχοντος. Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση θα ήταν απορριπτέα. Ωστόσο, στις 12.9.2024 δημοσιεύθηκε η ΣτΕ/1256/2024 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας πενταμελούς συνθέσεως, με την οποία παρεμφερή με τα ως άνω κριθέντα ζητήματα αντιμετωπίστηκαν διαφορετικά. Δια ταύτα Απέχει να αποφανθεί οριστικά. Παραπέμπει την υπόθεση στην επταμελή σύνθεση του Δ΄ Τμήματος.

Η προσφεύγουσα αιτείται την ακύρωση του συγκεκριμένου όρου της διακήρυξης ο οποίος απαιτεί την κατάθεση εξουσιοδότησης από την κατασκευάστρια εταιρεία για τη διακίνηση των προϊόντων, ώστε να διασφαλιστεί η ορθή, έγκυρη και έγκαιρη παράδοση, καθώς και η ύπαρξη εγγύησης σε περίπτωση αστοχίας ή ανάκλησης. Ο όρος αυτός, σύμφωνα με την προσφυγή, συνιστά επαναφορά της καταργηθείσας υπεύθυνης δήλωσης και παραβιάζει τις αρχές του υγιούς ανταγωνισμού και της ισότιμης συμμετοχής. Η προσφυγή επικεντρώνεται στη σύναψη σύμβασης για την προμήθεια και παράδοση τεχνολογικών προϊόντων, διεκδικώντας την απαλειφή του ανωτέρω όρου λόγω έλλειψης νομικού ερείσματος και παραβίασης της αναλογικότητας.

Η προδικαστική προσφυγή της εταιρίας επιδιώκει την ακύρωση της πράξης με την οποία αναδείχθηκε ο οικονομικός φορέας [....] ως προσωρινός ανάδοχος για το δρομολόγιο Δβ-12 του δημοπρατούμενου αντικειμένου. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την ανάθεση υπηρεσιών μεταφοράς μαθητών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Περιφερειακή Ενότητα [....] για τα σχολικά έτη 2018-2019 και 2019-2020. Η προσφυγή στηρίζεται στον ισχυρισμό ότι η υποβληθείσα υπεύθυνη δήλωση του αναδείχτη συνδυαζόμενου οικονομικού φορέα (η οποία αφορούσε συμμόρφωση με τους όρους της διακήρυξης, στοιχεία λεωφορείων και εγγυήσεις για τους οδηγούς) ήταν ανυπόγραφη και ελλιπής ως προς τις νόμιμες προϋποθέσεις υποβολής, παραβιάζοντας τα οριζόμενα στον Κανονισμό (ΕΕ) 910/2014 και την εγχώρια νομοθεσία για ηλεκτρονικές υπογραφές. Η προσφεύγουσα ζητεί την απόρριψη της προσφοράς του ανταγωνιστή και τη δική της δικαίωση ως επιτυχούσα.

Σύμβαση μίσθωσης δημόσιου λατομείου αδρανών υλικών – Διάρκεια παράτασης της σύμβασης – Δυνατότητα δεύτερης παράτασης.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Η παράταση της σύμβασης μίσθωσης δημόσιου λατομείου αδρανών υλικών είναι υποχρεωτικά πενταετούς διάρκειας, είναι, όμως, επιτρεπτή και η εκ των υστέρων σύντμηση της διάρκειάς της. Η παράταση της σύμβασης μίσθωσης λατομείου συνάπτεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο και είναι έγκυρη μόνο αν έχει συναφθεί εντός της διάρκειας αυτής. Αίτημα της μισθώτριας για περαιτέρω παράταση της παραπάνω μίσθωσης δεν είναι νόμιμο, διότι υποβλήθηκε σε χρόνο κατά τον οποίο δεν υπήρχε ενεργός σύμβαση μίσθωσης (λόγω λήξης της αρχικής μίσθωσης και μη έγκυρης παράτασης αυτής). Δεν βρίσκει έδαφος εφαρμογής στην προκείμενη περίπτωση η διάταξη του άρθρου ένατου του ν. 4296/2014 (ομόφ).

Η προσφεύγουσα εταιρεία με την προδικαστική προσφυγή ζητεί την ακύρωση της απόφασης με αρ. 1315/1-10-2020 του Διοικητικού Συμβουλίου της αναθέτουσας αρχής, η οποία απέρριψε την προσφορά της και έκανε δεκτή την προσφορά της ένωσης οικονομικών φορέων «…» για τη σύμβαση «Προμήθεια Μηχανογραφικού Εξοπλισμού υποδομών με τεχνολογίες Cloud Computing και συναφείς υπηρεσίες». Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την προμήθεια, εγκατάσταση, ρύθμιση και παραμετροποίηση εξοπλισμού και λογισμικού, καθώς και την παροχή υπηρεσιών εκπαίδευσης, υποστήριξης και περίοδου εγγύησης για υποδομές τεχνολογιών υπολογιστικού νέφους (cloud computing). Η προσφεύγουσα ισχυρίζεται ότι η απόφαση της αναθέτουσας αρχής παραβίασε την αρχή του ίσου μέτρου κρίσης και ότι υπήρχαν ελλείψεις στην αξιολόγηση των προσφορών.

Ενδεδειγμένες ενέργειες εκ μέρους της αρμόδιας Υπηρεσίας του e-ΕΦΚΑ, αναφορικά με την τύχη της χρηματικής εγγύησης που καταβλήθηκε για τη συμμετοχή στον δημόσιο πλειοδοτικό διαγωνισμό για τη στέγαση ακινήτου του τ. ΕΤΕΑΕΠ, καθολικός διάδοχος του οποίου τυγχάνει ο e-ΕΦΚΑ, από τους πλειοδοτήσαντες, οι οποίοι όμως δεν προσήλθαν για την υπογραφή της τελικής σύμβασης μίσθωσης.(..)
Οι διατάξεις του άρθρου 44 του π.δ/τος 715/1979 επί εκμίσθωσης, σε τρίτο, ακινήτου του τ. ΕΤΕΑΕΠ, καθολικός διάδοχος του οποίου είναι ο e-ΕΦΚΑ, το οποίο ακίνητο εμπίπτει στις προστατευτικές διατάξεις περί εμπορικών μισθώσεων, δεν εφαρμόζονται ως προς τα ουσιαστικά ζητήματα (και τέτοιο ζήτημα τυγχάνει να είναι και η τύχη της χρηματικής εγγύησης που καταβλήθηκε ως προϋπόθεση συμμετοχής στον πλειοδοτικό διαγωνισμό για την ενοικίαση του ακινήτου αυτού, από τον πλειοδοτήσαντα, ο οποίος δεν προσήλθε για την υπογραφή της τελικής σύμβασης μίσθωσης), αλλά εφαρμοστέες τυγχάνουν οι διατάξεις του π.δ/τος 34/1995 περί εμπορικών μισθώσεων και 197-198 του Αστικού Κώδικα, κατ’ εφαρμογή των οποίων η αρμόδια Υπηρεσία (Τμήμα Αξιοποίησης Ακίνητης Περιουσίας της Δ/νσης Ακίνητης Περιουσίας της Γενικής Δ/νσης Διοικητικής Υποστήριξης, Τεχνικών Υπηρεσιών και Στέγασης) του e-ΕΦΚΑ, οφείλει να προβεί άμεσα σε επιστροφή της καταβληθείσας χρηματικής εγγύησης.