Η Πράξη 273/2025 του Ε' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο της νομιμότητας του σχεδίου σύμβασης για το υποέργο «Έργα πρόληψης και μετριασμού των συνεπειών της πυρκαγιάς του Αυγούστου 2023 στην πεδινή κοίτη του ρέματος Κακόρεμα». Η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης προσέφυγε στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016) επικαλούμενη κατεπείγουσα ανάγκη λόγω των συνεπειών της πυρκαγιάς. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης. Ο λόγος ήταν ότι η παρέλευση άνω των 22 μηνών από το απρόβλεπτο γεγονός της πυρκαγιάς μέχρι τη λήψη της απόφασης ανάθεσης κατέδειξε ότι η ανάγκη εκτέλεσης του έργου δεν είχε τόσο κατεπείγοντα χαρακτήρα, ώστε να καθίσταται αδύνατη η τήρηση των προθεσμιών διαγωνιστικής διαδικασίας, έστω και με συντετμημένες προθεσμίες, θίγοντας τις θεμελιώδεις αρχές διαφάνειας και ανταγωνισμού.

Καταβολή έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης στις οικογένειες των ατόμων που απώλεσαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια και εξαιτίας των πλημμυρικών φαινομένων της 5ης έως 13ης Σεπτεμβρίου 2023 στις Περιφερειακές Ενότητες Μαγνησίας και Καρδίτσας της Περιφέρειας Θεσσαλίας και της πυρκαγιάς της 3ης Αυγούστου 2021 στην περιοχή της Βαρυμπόμπης του Δήμου Αχαρνών.

Η Πράξη 351/2024 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο της ανάθεσης του Τμήματος 1 του έργου «ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΟΡΕΙΝΩΝ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ, ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΤΟΥ 2023, ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΟΥ ΔΑΣΑΡΧΕΙΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ», προϋπολογισμού άνω των 10,5 εκατ. ευρώ. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης, διότι η αναθέτουσα αρχή (Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ.) προσέφυγε παράνομα στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 32 ν. 4412/2016). Παρότι υπήρχε κατεπείγουσα ανάγκη λόγω των πυρκαγιών του Έβρου το 2023, η 19μηνη διάρκεια του έργου και η μέθοδος μελέτης-κατασκευής υπερβαίνουν το απολύτως αναγκαίο μέτρο για την αντιμετώπιση της κατεπείγουσας ανάγκης, στοχεύοντας περισσότερο στην ολιστική αποκατάσταση. Επιπλέον, δεν αιτιολογήθηκε η αδυναμία χρήσης συντετμημένων διαγωνιστικών διαδικασιών, με συνέπεια να κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.

Δωδεκανησιακό Δίκαιο. Κοίτη χειμάρρου. Αποβολή κοινόχρηστου χαρακτήρα. Περιέλευση στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου. Τρόπος καταχώρησης στο Κτηματολογικό Βιβλίο του Κτηματολογικού Γραφείου Ρόδου.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Η κοίτη χειμάρρου, στα Δωδεκάνησα, που εδώ και πολλά χρόνια έπαψε να χρησιμοποιείται κατά τον κοινόχρηστο προορισμό της οριστικώς και μονίμως, απέβαλε τον χαρακτήρα της ως κοινής χρήσεως πράγμα, περιέρχεται στα δημόσια περιουσιακά κτήματα (ιδιόκτητα του Δημοσίου) και καταγράφεται στα οικεία Βιβλία δημοσίων κτημάτων, ενώ, περαιτέρω εγγράφεται (καταχωρείται) στο Κτηματολογικό Βιβλίο του Κτηματολογικού Γραφείου Ρόδου, κατά την διαδικασία που εκτίθεται αναλυτικώς.

Η Πράξη 260/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου για το έργο καθαρισμών και επισκευής βλαβών στην κοίτη του Σπερχειού ποταμού και των συμβαλλόντων χειμάρρων, μετά τις θεομηνίες Daniel και Elias του Σεπτεμβρίου 2023. Το έργο, προϋπολογισμού 4.032.258,06 ευρώ, ανατέθηκε μέσω της εξαιρετικής διαδικασίας της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (Άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016), λόγω κατεπείγουσας ανάγκης που οφείλεται σε απρόβλεπτα γεγονότα και αφορά την άμεση αντιπλημμυρική θωράκιση και την προστασία ζωής και περιουσίας. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής της εξαίρεσης και ότι η επιλογή της διαδικασίας ήταν δικαιολογημένη, καθώς υποβλήθηκαν προσφορές από επτά οικονομικούς φορείς, εξασφαλίζοντας ανταγωνισμό. Κατόπιν ελέγχου, δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.

Η Πράξη 64/2024 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κωλύει την υπογραφή της σύμβασης για το έργο «Επισκευή – ενίσχυση του φέροντος οργανισμού του υφιστάμενου Ιερού Ναού Καθεδρικού Ναού Αγίου Βλασίου Αχαρνών με σύγχρονη αποκατάσταση του περιβάλλοντα χώρου» (προϋπολογισμός 2.550.000,00 ευρώ). Η απόφαση κωλύθηκε διότι ο Αναπτυξιακός Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης προσέφυγε στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν.4412/2016) επικαλούμενος κατεπείγουσα ανάγκη λόγω του σεισμού του 2019. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι η κατεπείγουσα ανάγκη είχε αποδυναμωθεί λόγω της παρόδου τεσσάρων ετών, καθιστώντας δυνατή τη χρήση συντετμημένης τακτικής διαγωνιστικής διαδικασίας. Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι το αντικείμενο του έργου υπερέβαινε τις απολύτως αναγκαίες επεμβάσεις για την αποκατάσταση των σεισμικών ζημιών, περιλαμβάνοντας έργα ανακαίνισης, εκσυγχρονισμό ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων και επανασχεδιασμό της κεντρικής πλατείας. Τέλος, επισημάνθηκε η μη έκδοση απόφασης πολυετούς έγκρισης ανάληψης υποχρέωσης για τη συνολική εκτιμώμενη αξία της σύμβασης.

Η Πράξη 334/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κωλύει την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για το Τμήμα 5 του έργου δασοτεχνικής διευθέτησης χειμάρρων σε περιοχές ευθύνης του Δασαρχείου Πεντέλης, έπειτα από την πυρκαγιά της 11ης Αυγούστου 2024. Το Κλιμάκιο έκρινε μη νόμιμη την προσφυγή στη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016). Αιτιολογήθηκε ότι ο σκοπός του έργου εντασσόταν σε πολυετή σχεδιασμό και δεν τεκμηριώθηκε η κατεπείγουσα ανάγκη, αφού μεσολάβησε διάστημα σχεδόν ενός έτους μεταξύ της πυρκαγιάς και της ανάθεσης της σύμβασης, ικανό για τη διεξαγωγή επισπευσμένης ανοικτής διαδικασίας. Επιπλέον, καταγράφηκε πλημμέλεια κατά τη διαπραγμάτευση, καθώς αποκλείστηκε οικονομικός φορέας για λόγους αντίθετους με τους ρητούς όρους της πρόσκλησης.

Η Πράξη 249/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης για το υποέργο «Επείγουσες παρεμβάσεις για την αποκατάσταση της λειτουργικότητας του ρέματος Μάνθειας του Δήμου Αλεξανδρούπολης». Το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης, συμβατικής δαπάνης 730.274,07 ευρώ, η οποία επιφέρει αύξηση στην αρχική σύμβαση κατά 49,99%. Η ανάγκη για τις συμπληρωματικές εργασίες (αύξηση ποσοτήτων για καθαρισμό και αποκατάσταση των διατομών του ρέματος) προέκυψε από τις δασικές πυρκαγιές του Αυγούστου 2023 στον νότιο Έβρο και τα επακόλουθα πλημμυρικά φαινόμενα. Οι εργασίες πληρούν τις προϋποθέσεις του ν. 4412/2016, καθώς είναι αναγκαίες, δεν αλλοιώνουν την φύση του έργου και υφίστανται τεχνικοί λόγοι που καθιστούν ασύμφορη την αλλαγή αναδόχου.

ΜΕΛΕΤΕΣ:ζητείται η ανάκληση της 28/2023 Πράξης της Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου Ο.Τ.Α. Ι του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφέρεια Αττικής, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή σχεδίου σύμβασης μεταξύ του προσφεύγοντος οργανισμού (εφεξής: προσφεύγουσα Περιφέρεια) και της προσφεύγουσας ένωσης οικονομικών φορέων για την εκπόνηση της «Μελέτη(ς) φραγμάτων ανάσχεσης πλημμύρας και συγκράτησης φερτών λεκανών απορροής, περιοχής πυρκαγιάς Γεράνεια Όρη 2021» προϋπολογιζόμενης δαπάνης 759.994,06 ευρώ (πλέον ΦΠΑ) και συμβατικού τιμήματος 487.717,94 ευρώ (πλέον απροβλέπτων και ΦΠΑ).(....)Ωστόσο βάσιμος παρίσταται ο δεύτερος διακωλυτικός λόγος της προσβαλλομένης, δοθέντος ότι η προσφεύγουσα Περιφέρεια προσέφυγε εν προκειμένω στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς να πληρούται η τιθέμενη από το άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 προϋπόθεση του κατεπείγοντος που τη διέπει. Τούτο διότι η ανάθεση της ελεγχόμενης μελέτης, βάσει της οποίας θα εκτελεστούν αντιπλημμυρικά έργα μόνιμης και πάγιας προστασίας της περιοχής των Γερανείων Όρεων από μελλοντικά ακραία καιρικά φαινόμενα, ουδόλως συνιστά άμεση αντιμετώπιση κατεπείγουσας ανάγκης, προκύπτουσα υπό καθεστώς ανωτέρας βίας, η οποία επιτάσσει την προσφυγή στην ως άνω εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης. Αντιθέτως, πρόκειται για την εξυπηρέτηση μίας ανάγκης που δεν παρίσταται «κατεπείγουσα», όπως απαιτείται κατά την αδιάστικτη διατύπωση του νόμου, πλην αποσκοπεί στη σύνταξη μελετών για τον ευρύτερο σχεδιασμό των αντιπλημμυρικών έργων της συγκεκριμένης περιοχής, για την πάγια και διαρκή αντιμετώπιση των πλημμυρικών φαινομένων αυτής, χωρίς άλλωστε να διαπιστώνεται χρονική εγγύτητα με το επικαλούμενο συμβάν (παρέλευση είκοσι και πλέον μηνών).(....)Συνεπώς, προκύπτει σαφώς, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, ότι η επιλογή της διαδικασίας διαπραγμάτευσης, αντί της ανοικτής ή κλειστής όμοιας, βαίνει πέραν του αναγκαίου μέτρου για την επίτευξη του ευρύτερου σκοπού που επιδιώκει η αναθέτουσα αρχή. Πέραν τούτων, η απλώς εικαζόμενη μακρά διάρκεια της διαγωνιστικής διαδικασίας (λόγω ενδεχόμενων προσφυγών κλπ) δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο μη εφαρμογής της από την αναθέτουσα αρχή, αφού με τη διαδικασία αυτή ανάθεσης διασφαλίζεται η συμμετοχή περισσότερων οικονομικών φορέων στη διαδικασία επιλογής και, συνεπώς, η επίτευξη συμφερότερων τιμών, η οποία κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας δεν διασφαλίζεται με την επιλεγείσα διαδικασία.Απορρίπτει τις ως άνω προσφυγές ανάκλησης.
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1325/2023

Αποκατάσταση τμημάτων του οδικού δικτύου αρμοδιότητας ...ζητείται η ανάκληση της 24/2022 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού ΣυνεδρίουΜε την προσβαλλομένη κρίθηκε πως από την διενέργεια αυτοψίας στον επίμαχο δρόμο Απόφαση 456/2023 του Εβδόμου Τμήματος 13 (αυτής 18.10.2021) έως και την λήψη (αυτής 4.10.2022) αυτής οριστικής απόφασης προσφυγής στη διαδικασία αυτής διαπραγμάτευσης μεσολάβησε διάστημα αυτής έτους, το οποίο δεν συμβιβάζεται με την ύπαρξη κατεπείγουσας ανάγκης μη συμβατής με την τήρηση των συντετμημένων προθεσμιών υποβολής προσφορών που προβλέπονται για αυτής (ανοικτές ή κλειστές) διαγωνιστικές διαδικασίες. Δεν προκύπτει ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες του προσφεύγοντος Δήμου βαρύνονται με υπαιτιότητα κατά την εξέλιξη αυτής σχετικής διαδικασίας κατά τρόπο, ώστε η επικαλούμενη κατεπείγουσα ανάγκη να μην συμβιβάζεται με την τήρηση των συντετμημένων προθεσμιών υποβολής προσφορών που προβλέπονται για αυτής (ανοικτές ή κλειστές) διαγωνιστικές διαδικασίες. Ως εκ τούτου με νόμιμη και επαρκή αιτιολογία προσέφυγε ο προσφεύγων Δήμος στην διαδικασία διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 παρ. 2 γ’ του ν. 4412/2016 για την ανάθεση εκτέλεσης του επίμαχου έργου και, συνεπώς, ο πρώτος διακωλυτικός λόγος δεν συντρέχει. Ως αυτής τον δεύτερο διακωλυτικό λόγο το Δικαστήριο κρίνει πως, στο πλαίσιο αυτής διεξαγωγής διαδικασίας διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 παρ. 2γ΄ του ν. 4412/2016 o προσφεύγων Δήμος μπορούσε με ευρεία διακριτική ευχέρεια να διαπραγματευθεί με έναν ή περισσότερους οικονομικούς φορείς αυτής επιλογής του την ανάθεση εκτέλεσης του επίμαχου έργου, χωρίς να είναι υποχρεωμένος να αιτιολογήσει ειδικότερα την απόφασή του να προσκαλέσει στη σχετική διαδικασία τέσσερις (4) μόνο οικονομικούς φορείς από αυτής ένδεκα (11) συνολικά που είχαν υποδειχθεί με την οικεία εισήγηση αυτής Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου Αλμωπίας και αυτής εργοληπτικής επιχείρησης για την εκτέλεση του έργου με τίτλο «Αποκατάσταση τμημάτων του οδικού δικτύου αρμοδιότητας του Δήμου Αλμωπίας που οδηγεί στο χιονοδρομικό κέντρο Βόρας – Καϊμακτσαλάν από την Κοινότητα Σαρακηνών» ❖ Η ανωτέρω Απόφαση ανακαλεί την Πράξη της αρμοδίας Επιτρόπου 14 Δ.Τ.Ε. αυτού (βλ. ανωτέρω σκέψη 5i), αφού τέτοιος περιορισμός ουδόλως τίθεται από το νόμο, αυτής εσφαλμένως υπολαμβάνεται με την προσβαλλομένη. Τέλος, ως αυτής τον τρίτο διακωλυτικό λόγο περί παράλειψης αιτιολόγησης του μη συμφέροντος αυτής υποβληθείσας προσφοράς, το οποίο (μη συμφέρον) προκύπτει, κατά την κρίση του Επιτρόπου , από την αντιπαραβολή του χαμηλού ποσοστού έκπτωσης που επιτεύχθηκε στην επίμαχη διαδικασία (4%) σε σχέση με το υψηλό ποσοστό έκπτωσης (21,69%) που επιτεύχθηκε σε ανοικτό διαγωνισμό ανάθεσης παρεμφερούς έργου και μάλιστα με τον ίδιο ανάδοχο, το Δικαστήριο επισημαίνει, καταρχάς ότι ο λόγος αυτής δεν σχετίζεται ρητώς με παράβαση συγκεκριμένης διάταξης νόμου ή γενικής αρχής του δικαίου. Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την προσφυγή ανάκλησης.Ανακαλεί την 24/2022 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου