ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ

Δικαιολογητικά δαπανών για προμήθειες αγαθών και υπηρεσιών που διενεργούνται βάσει των διατάξεων του Ν.4412/2016

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗΣ ΔΑΠΑΝΩΝ ΥΠΕΡΩΡΙΑΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ - ΟΠΩΣ ΙΣΧΥΕΙ ΑΠΟ 01/01/2024 (ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟΝ Ν.5045/2023-ΦΕΚ:136/Α/29.07.2023)

Συνοππτικός οδηγός για τα δικαιολογητικά και τις κρατήσεις που συνοδεύουν τους λογαριασμούς Δημ.εργων  που εκτελούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.4412/2016.

ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΑΡΘΡΟΥ 221 ΤΟΥ Ν. 4412/2016 

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΑΠΟ 16/09/2024 ΕΩΣ 30/09/2024

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΦΥΛΑΞΗΣ: Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει, καταρχάς, ότι δεσμεύεται από το δεδικασμένο της 2421/2022 απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, με την οποία κρίθηκαν επί της ουσίας τα ζητήματα της διευκρίνισης της οικονομικής προσφοράς της αναδόχου εταιρείας «.......» και της ανάλυσης εργατικού κόστους της οικονομικής προσφοράς της εταιρείας «…….» (βλ. ΕλΣυν Ολ. πρακτικά της 16/19.9.2012 Γεν. Συν. θέμα Γ΄ και Δ΄, VI Τμ. 1495, 1496/2017). Αντιθέτως, για το ζήτημα του υπολογισμού μειωμένων ή μη ασφαλιστικών εισφορών από τις εταιρείες «.......», «…….» και «.......», το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών επικύρωσε την κρίση της 913/2022 απόφασής της ΕΑΔΗΣΥ, που είχε απορρίψει τον σχετικό λόγο προδικαστικής προσφυγής ως αόριστο, χωρίς να κρίνει επί της ουσίας το ζήτημα. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν αιτιολογείται νομίμως η αποδοχή των οικονομικών προσφορών των εταιρειών «.......», «…...» και «.......» για το τμήμα 1, κατά το μέρος που αφορά τον υπολογισμό από αυτές μειωμένων ασφαλιστικών εισφορών για όλη τη διάρκεια της σύμβασης, λαμβάνοντας υπόψη τον προαναφερθέντα λόγο της προδικαστικής προσφυγής της εταιρείας «.......». Τούτο διότι, κατά τον κρίσιμο χρόνο της καταληκτικής ημερομηνίας υποβολής προσφορών (7.12.2021), εφαρμοστέα ήταν η ρύθμιση του άρθρου 31 του ν. 4756/2020, όπως η ισχύς της παρατάθηκε με το άρθρο 81 του ν. 4826/2021 έως 31.12.2022, μετά δε την πάροδο ισχύος της προσωρινής αυτής ρύθμισης θα επανερχόταν αυτοδικαίως σε ισχύ το προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς. Επίσης, δεδομένου ότι προσφορές μπορούσαν να υποβληθούν έως τις 7.12.2021, καθώς και ότι η διάρκεια της σύμβασης ορίστηκε διετής με δυνατότητα παράτασης για ένα επιπλέον έτος (βλ. άρθρο 1.3 της διακήρυξης), η εκτέλεση της σύμβασης θα εκτεινόταν, αναγκαία, και κατά το χρονικό διάστημα μετά τις 31.12.2022. Συνεπώς, οι συμμετέχουσες εταιρείες έπρεπε να υπολογίσουν στην οικονομική προσφορά τους το ύψος των οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών για το χρονικό διάστημα από 1.1.2023 και εντεύθεν με βάση την προϊσχύουσα του άρθρου 31 του ν. 4756/2020 ασφαλιστική νομοθεσία, η οποία προέβλεπε υψηλότερο ποσοστό εισφορών (24,33%, σύμφωνα με το από 31.3.2023 πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού). Παρά ταύτα, όπως αναφέρεται στο από 31.3.2023 πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού, οι εταιρείες «…...», «…….» και «.......» συνέταξαν τις προσφορές τους τόσο για το χρονικό διάστημα από 7.12.2021 έως 31.12.2022 όσο και για το χρονικό διάστημα από 1.1.2023 και εντεύθεν (έως 7.12.2024, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος παράτασης) με βάση τον μειωμένο συντελεστή 22,54%. Εξάλλου, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκ. 8 της παρούσας), αβασίμως προβάλλεται, με το ίδιο πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού, ότι οι διατάξεις του άρθρου 31 του ν. 4756/2020, όπως τροποποιήθηκαν με το άρθρο 81 του ν. 4826/2021, έχουν κατά την έννοιά τους μόνιμο και όχι προσωρινό χαρακτήρα. Συναφώς, αλυσιτελώς προβάλλεται ότι με τις διατάξεις του άρθρου 5 του ν. 4997/2022 θεσπίστηκε, κατά τρόπο μόνιμο, η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, καθώς οι διατάξεις αυτές δεν ίσχυαν κατά τον κρίσιμο χρόνο της καταληκτικής προθεσμίας υποβολής προσφορών, ούτε θα μπορούσαν άλλωστε να είναι γνωστές στους διαγωνιζόμενους (βλ. ΕλΣυν Έβδ. Τμ. 330/2023, ΔΕφΑθ 935/2023). Ενόψει αυτών, η 4334/Συν.988/14.2.2022 απόφαση του ΔΣ της ......., με την οποία έγινε δεκτή, μεταξύ άλλων, η οικονομική προσφορά της αναδόχου εταιρείας «…..» για το τμήμα 1 του διαγωνισμού, δεν φέρει νόμιμη αιτιολογία ως προς την πλήρωση των προϋποθέσεων των άρθρων 92 παρ. 5 του ν. 4412/2016, 68 παρ. 1 του ν. 3863/2010 και 2.4.4 της διακήρυξης, ούτε η αιτιολογία αυτή δύναται να συμπληρωθεί από τα από 8.2.2022 και από 31.3.2023 πρακτικά της Επιτροπής Διαγωνισμού. ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1439/2023 

Συντήρηση και λειτουργία των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το ως άνω υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο σύμβασης αφορά σε ελάσσονος αξίας («de minimis») τροποποίηση, κατά την έννοια της παραγράφου 2 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016, της εισέτι εκτελούμενης υπ. αρ. 01.4287/30-11-2021 (ΑΔΑΜ: 21SYMV009636823) σύμβασης. Και τούτο, διότι η επαύξηση της αξίας της σύμβασης που επέρχεται εκ της τροποποίησης αυτής, η οποία σύμφωνα με το υποβληθέν σχέδιο θα αρχίσει να ισχύει από την υπογραφή της και έως τις 29-11-2023, ημερομηνία λήξης της αρχικής (τροποποιούμενης) σύμβασης, για τους υπολειπόμενους μήνες, ήτοι, κατά λογική ακολουθία, Σεπτέμβριο, Οκτώβριο και Νοέμβριο του έτους 2023, ύψους έως 12.916,80 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α. (4.305,60 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. επιπλέον μηνιαίο κόστους για τα 3 παραπάνω άτομα προσωπικό του αναδόχου, σύμφωνα με το σχετικό πίνακα της υπ. αρ. 16/30-6-2023, Θέμα 21ο, απόφασης του ΔΣ του Νοσοκομείου) υπολείπεται τόσο του ποσού των 215.000 ευρώ (ενωσιακό κατώφλι, βλ. άρθρο 4 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ, 5 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, όπως ισχύει) όσο και του 10% της αξίας της αρχικής σύμβασης (αξία αρχικής σύμβασης 1.109.134,45 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. μη συνυπολογιζομένου του δικαιώματος προαίρεσης και 1.625.806,45 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., συνυπολογιζομένου του δικαιώματος προαίρεσης). Περαιτέρω, η εν λόγω τροποποίηση δεν μεταβάλλει τη συνολική φύση της αρχικής σύμβασης, μη επιφέρουσα αλλαγή στο είδος ή στο αντικείμενο αυτής. Εξάλλου, ακόμη και υπό την εκδοχή ότι θα ενεργοποιηθεί τελικώς το δικαίωμα προαίρεσης για 1 επιπλέον έτος και, επομένως, το αυξημένο, εκ της ως άνω επαύξησης του προσωπικού του αναδόχου, μηνιαίο κόστος της σύμβασης θα αφορά και στο έτος της προαίρεσης, και πάλι η επαύξηση της αξίας της σύμβασης, που επέρχεται εκ της τροποποίησης αυτής για τους 12 επιπλέον μήνες, ύψους 51.667,20 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. (4.305,60 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. επί 12 μήνες), και συνυπολογίζοντας την ως άνω δαπάνη ποσού έως 12.916,80 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., άρα συνολικά 64.584,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. (12.916,80 ευρώ συν 51.667,20 ευρώ), υπολείπεται τόσο του ποσού των 215.000 ευρώ (ενωσιακό κατώφλι, βλ. άρθρο 4 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ, 5 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, όπως ισχύει) όσο και του 10% της αξίας της αρχικής σύμβασης, κατά τα προεκτεθέντα.

Καθαρισμός στεγασμένων και υπαίθριων χώρων :Με δεδομένα αυτά, η κρίση του Κλιμακίου είναι η ακόλουθη: Η υπό ανωτέρω στοιχ. α) εγκριθείσα τροποποίηση της αρχικής 8252/30.5.2022 σύμβασης, με αύξηση του συμβατικού τιμήματος για την παροχή των ήδη εκτελούμενων υπηρεσιών καθαριότητας στους εκατόν είκοσι έξι (126) σταθμούς Α. Κεντρικής και Νοτίου Ελλάδας και Β. Μακεδονίας - Θράκης, οι οποίες περιλαμβάνονται στο εξαρχής προκηρυχθέν φυσικό αντικείμενο του διαγωνισμού, οφείλεται στην αύξηση του νόμιμου κατώτατου ημερομισθίου και μισθού, όπως αυτά διαμορφώθηκαν με την προαναφερθείσα τελευταία υπουργική απόφαση, η αύξηση δε αυτή έλαβε χώρα κατά την εκτέλεση της εν λόγω σύμβασης. Ως εκ τούτου, ο αναθέτων Φορέας νομίμως προέβη στην αντίστοιχη αναπροσαρμογή του συμβατικού τιμήματος της αρχικής σύμβασης, κατ’ εφαρμογήν της διάταξης του άρθρου 337 παρ. 1 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, δεδομένου επιπλέον ότι με τη συγκεκριμένη τροποποίηση δεν μεταβάλλεται η συνολική φύση της αρχικής σύμβασης, ούτε η δαπάνη αυτής υπερβαίνει το 50% της αξίας της. Ως εκ τούτου, δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου τροποποίησης της 8252/30.5.2022 σύμβασης, κατά το μέρος που αφορά στην αναπροσαρμογή του συμβατικού τιμήματος για την παροχή των ήδη εκτελούμενων υπηρεσιών καθαριότητας, μηνιαίου κόστους κατά τα ανωτέρω 264.204,30 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Αντιθέτως, η τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, κατά το μέρος που αφορά στην επαύξηση του φυσικού και οικονομικού της αντικειμένου, με την ένταξη σε αυτήν των εργασιών καθαρισμού των εννέα (9) σταθμών της νέας Σιδηροδρομικής γραμμής «Κιάτο - Αίγιο», κατ’ επίκληση της ίδιας ως άνω διάταξης του άρθρου 337 παρ. 1 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, ποσού 310.497,14 ευρώ πλέον ΦΠΑ, παρίσταται μη νόμιμη. Τούτο, διότι στην οικεία 6289/16.6.2023 εγκριτική απόφαση του ΔΣ της «......», όπως συμπληρώνεται με τις προαναφερόμενες εισηγήσεις της αρμόδιας Υπηρεσίας του Οργανισμού, δεν τεκμηριώνεται η συνδρομή, κατά την εκτέλεση της αρχικής σύμβασης, απρόβλεπτων περιστάσεων, μη οφειλόμενων σε έλλειψη επιμέλειας εκ μέρους του αναθέτοντος φορέα, οι οποίες (περιστάσεις) να καθιστούν την εκτέλεση επιπλέον υπηρεσιών καθαρισμού απολύτως επιβεβλημένη, ώστε να αποτελέσουν «ενιαίο, ομοειδές έργο» με την αρχική σύμβαση. Αναφέρεται μόνο αορίστως ότι οι νέοι αυτοί σταθμοί παραδόθηκαν προς χρήση σε χρόνο μεταγενέστερο της προκήρυξης του διαγωνισμού, χωρίς να ήταν εφικτή η εκτίμηση εκ των προτέρων της ακριβούς χρονικής στιγμής ή της έκτασης της ένταξής τους στη χάραξη των δρομολογίων στο προσφάτως επεκταθέν τμήμα της Γραμμής «Κιάτο - Αίγιο» του ΟΣΕ. Οι υπηρεσίες, όμως, καθαρισμού των χώρων των νέων αυτών σταθμών έχουν μία αυτοτελή λειτουργία και εκπληρώνουν τους σκοπούς του αναθέτοντος φορέα χωρίς να εξαρτώνται από τις εκτελούμενες υπηρεσίες της αρχικής σύμβασης, μπορούν δε να ανατεθούν ανεξάρτητα από αυτές. Επομένως, με την ελεγχόμενη τροποποίηση – επαύξηση, επιχειρείται, χωρίς να συντρέχουν απρόβλεπτες περιστάσεις, κατ’ ουσίαν, η παροχή υπηρεσιών μη αμέσως συνεχόμενων με το φυσικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, χωρίς την τήρηση των νόμιμων διαδικασιών για την ανάθεσή τους αυτοτελώς, αλλά διά της προσθήκης τους στο αντικείμενο ήδη εκτελούμενης σύμβασης, αποσκοπώντας τελικώς στην αποφυγή εφαρμογής των διατάξεων του ν. 4412/2016 αναφορικά με τις διαδικασίες ανάθεσης των δημόσιων συμβάσεων, κατά παράβαση του άρθρου 337 παρ. 1 περ. γ΄ του ανωτέρω νόμου. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου τροποποιητικής σύμβασης κατά το μέρος τούτο.